Ang Protokol sa Holistic nga Seguridad alang sa mga Tigpanalipod sa Tawhanong Katungod (Ang Protokol sa Tigpanalipod) nagtabang kanamo nga mapauswag ang among pisikal nga kaluwasan, digital nga seguridad, ug kaayohan ug kalig-on. Pinaagi sa pagsunod sa Protokol, gipaayo namo ang among indibidwal ug kolektibong seguridad, ug mahimo nga mamenosan ang gipas-an nga mga pag-atake, harasment, ug pag-censor sa amoa ug sa among mga komunidad.

Ang Protokol sa Tigpanalipod gihimo pinaagi sa Open Briefing ug gihimong posible salamat sa suporta sa National Endowment for Democracy, Ford Foundation, ug Oak Foundation.

Ang Protokol sa Tigpanalipod nakabase sa mga kasinatian sa Open Briefing nga nagtrabaho kauban ang mga Tigpanalipod nga naa sa peligro sa tibuok kalibutan; bisan pa, adunay hinungdanon nga mga lokal nga kalainan nga dili mapakita sa universal nga paggiya, ug kinahanglan nimo nga ipahiangay ang Protokol aron mohaum sa imong kahimtang, trabaho, ug profile.

Kaluwasan ug seguridad

1. Tinguhaa nga mas masabtan ug madumala ang mga peligro nga imong giatubang:

   1. Hunahunaa kung kinsa ang mga kaalyado ug mga kaaway nimo. Masabtan ang mga kapanguhaan ug kaila nga mahimong magamit sa imong mga kaalyado sa imong pagdepensa. Masabtan ang mga kaarang ug intensyon sa imong mga kaaway aron nga maayo kang makahukom sa hulga nga ilang mahimo.

   2. Hunahunaa kung unsaon sa imong trabaho, pag-ila, taktika, ug uban pa nga mga hinungdan ug kinaiya nga mudugang o mupakunhod sa imong kahuyang o pagkaladlad sa mga hulga.

   3. Susihon ang kalagmitan sa usa ka pag-atake o uban pang mga insidente nga nahitabo ug ang epekto kung mahitabo man gani kini, aron masabtan ang lebel sa risgo para sa imo.

   4. Paghimo og konkreto nga mga lakang aron maminusan ang kalagmitan ug/o epekto sa matag usa sa imong mga peligro.

2. Ipadayon ang pagkahibalo sa kung unsa ang nahitabo sa imong palibot ug pagbantay sa bisan unsang mga kausaban sa mga tawo ug mga butang sa imong palibot.

3. Sa mga oras o lokasyon nga adunay peligro, pagbiyahe kauban ang mga higala, miyembro sa pamilya o kauban sa trabaho o paghangyo og internasyonal nga tigpanalipod nga kauban.

4. Hangyoa ang usa ka kasaligan ug may katakos nga higala, kauban sa trabaho o miyembro sa pamilya nga mahimo nimong kontak sa kaluwasan. Sa mga oras nga taas ang peligro, isulti kanila daan kung asa ka moadto, unsa ang imong gibuhat, ug kanus-a ka mobalik. Pag-pacheck sa imong kontak sa kaluwasan sa naunang gikasabutan nga regular nga oras sa tibuok adlaw. Pakigsabot kanila kung unsa ang ilang buhaton ug kung kinsa ang ilang makontak kung wala silay madunggan gikan nimo.

5. Andama ang imong pamilya ug kauban sa trabaho aron dali nilang masagubang kung naa man gani bati nga mahitabo:

   1. Paghimo og usa ka tugon ug siguruha nga nahibal-an sa imong pamilya kung diin gitagoan ang imong importanteng pinansya ug ligal nga mga dokumento.

   2. Paghimo og usa ka plano sa pagpadayon uban sa imong mga kauban sa trabaho aron sila makapadayon sa pagtrabaho bisan og wala ka.

   3. Tabangi ang imong pamilya ug mga kauban sa trabaho nga maghimo og mga plano alang sa ilahang pagbalhin, pagpangita og santuaryo o dangpanan, o kung dili man mapanalipdan ang ilang kaugalingon gikan sa bisan unsang dugang nga panimalos.

6. Kung mahimo, kompletoha ang pagbansay sa holistic nga seguridad nga gidisenyo alang sa mga tigpanalipod sa tawhanong katungod. Hunahunaa usab ang pagkompleto sa advanced nga pagbansay sa first aid ug pagpalit sa indibidwal nga trauma kit alang sa imong balay, sakyanan, ug opisina.

7. Masabtan ang lebel sa peligro nga kaya nimong dawatong para kanimo ug sa imong pamilya. Ayaw kahadlok sa pagpangayo og tabang o ihunong ang imong trabaho kung mas nameligro kaysa komportable ang ang imong kahimtang.

Digital nga seguridad

1. Hunahunaa ang lainlaing mga klase sa impormasyon nga imong gihuptan ug gitinguha aron mas masabtan ang pareho nila nga bili sa imong trabaho ug ang kadaot niini kanimo ug sa uban pa nga mamahimong muresulta sa pag-access kanila sa usa ka tig-atake. Pagbutang og dugang nga mga lakang aron mapanalipdan ang mga kabtangan nga nagrepresentar sa labing dako nga kantidad o potensyal nga kadaot.

2. Kung kini kinahanglan nga mapaambit, isulti ang sensitibo nga impormasyon sa mga kauban sa trabaho nga atubangay o gamit ang mga kasangkapan sa komunikasyon nga mamahimo ang end-to-end nga pag-encrypt ug pagwala sa mga mensahe.

3. Siguruha nga ang bisan unsang computer o mobile device nga imong gigamit:

   1. Dili ma-access sa pisikal sa mga tawo nga wala gitugutan.

   2. Nanginahanglan og usa ka password o passcode aron maablihan.

   3. Nagdagan kini gamit ang labing bag-ong mga bersyon sa operating system ug tanan nga naka-install nga apps / software.

   4. Gipalihok ang pag-encrypt sa full-disk, kung ligal sa imong nasud.

   5. Adunay anti-virus software ug usa ka firewall nga na-install, na-update ug na-configure sa husto.

   6. Wala na-root o na-jailbroken ug wala’y naka-install nga pirated software dinhi.

   7. Gisira ug gipalong kanunay kutob sa mahimo, kaysa ibutang lang sa sleep o hibernate nga estado.

4. Siguruha nga ang bisan unsang serbisyo sa online nga imong gigamit:

   1. Nanginahanglan og usa ka komplikado, talagsaon nga password aron ma-access.

   2. Adunay two-factor authentication (2FA / 2SV) nga nagdagan, kung pwede.

5. Paggamit og VPN nga nagpokus sa privacy kung mag-access sa internet pinaagi sa usa ka publiko o dili kasaligan nga network.

6. Seguradohang mapapas ang sensitibo nga impormasyon sa tanan niining mga porma ug kalainan sa diha nga kini dili na kinahanglan, ug siguruha nga dili kini makuha pa.

Kaayohan ug kalig-on

1. Ipadayon ang maayong pagkatulog, lakip ang paghimo sa usa ka regular nga kalihokan sa gabii ug usa ka matahum nga palibot sa pagkatulog, kung mahimo.

2. Pagkaon kanunay sa mga pagkaon ug ipadayon ang himsog nga pagdiyeta.

3. Regular nga paglakaw, pag-ehersisyo o pagdula og isport.

4. Pagsulbad sa sakit sa lawas o kadaot, ug hatagi ang imong kaugalingon og oras sa pag-ayo.

5. Pag-apil kada-adlaw sa pamalatian sa kaugalingon ug mga binuhatan nga pamalandungan.

6. Ayaw paggamit og mga droga o alkohol ingon usa ka paagi sa pagsagubang sa stress o trauma.

7. Ipadayon ang mga relasyon sa mga higala, pamilya, kauban sa trabaho ug mga myembro sa komunidad nga mahimong mosuporta kanimo.

8. Hibal-i kung unsa ang mga stressor nga mahimong magpalihok sa mga pagbag-o sa imong kahimsog ug kahimsog ug mahibal-an nga maila ang mga timailhan ug sintomas sa stress sa imong kaugalingon.

Copyright © Open Briefing Ltd, 2020-22. Some rights reserved. Licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International Licence.