ລະບຽບການຮັກສາຄວາມປອດໄພຮອບດ້ານສຳລັບຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ (ລະບຽບການຂອງຜູ້ປົກປ້ອງ) ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາພັດທະນາຄວາມປອດໄພທາງດ້ານຮ່າງກາຍ, ການຮັກສາຄວາມປອດໄພທາງດິຈິຕອນ ແລະ ສະຫວັດດີພາບ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການປັບຕົວ. ໂດຍປະຕິບັດຕາມລະບຽບການດັ່ງກ່າວ, ພວກເຮົາປັບປຸງການຮັກສາຄວາມປອດໄພສ່ວນບຸກຄົນ ແລະ ລວມໝູ່, ແລະ ສາມາດຫຼຸດຜ່ອນພາລະຂອງການຈູ່ໂຈມ, ການຄຸກຄາມ, ແລະ ການກວດສອບຄວາມບໍ່ເໝາະສົມຕໍ່ພວກເຮົາ ແລະ ຊຸມຊົນຂອງພວກເຮົາ.

ລະບຽບການຂອງຜູ້ປົກປ້ອງຖືກສ້າງຂຶ້ນໂດຍ Open Briefing ແລະ ເປັນໄປໄດ້ດ້ວຍການສະໜັບສະໜູນຂອງກອງທຶນແຫ່ງຊາດເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ (NED), ມູນນິທິຟອຣ໌ດ, ແລະ ມູນນິທິໂອຄ໌.

ລະບຽບການຂອງຜູ້ປົກປ້ອງອີງໃສ່ປະສົບການຂອງ Open Briefing ທີ່ເຮັດວຽກຮ່ວມກັບຜູ້ປົກປ້ອງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງໃນທົ່ວໂລກ; ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ຈະມີຄວາມແຕກຕ່າງຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໃນທ້ອງຖິ່ນທີ່ບໍ່ສາມາດສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນໄດ້ໃນຄຳແນະນຳສາກົນ, ແລະ ທ່ານຄວນດັດແກ້ລະບຽບການໃຫ້ແທດເໝາະກັບສະຖານະການ, ວຽກງານ ແລະ ຂໍ້ມູນໂດຍລວມຂອງທ່ານ.

ຄວາມປອດໄພ ແລະ ການຮັກ​ສາ​ຄວາມ​ປອດໄພ

1. ພະຍາຍາມທຳຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ຈັດການຄວາມສ່ຽງທີ່ທ່ານປະເຊີນ​ໃຫ້​ດີ​ຂຶ້ນ:

   1. ພິຈາລະນາວ່າ​ໃຜ​ເປັນມິດ ແລະ ສັດຕູຂອງ​ທ່ານ. ເຂົ້າໃຈຊັບພະຍາກອນ ແລະ ເຄືອຂ່າຍທີ່ມິດອາດໃຊ້ປະ​ໂຫຍດໃນການປ້ອງກັນຂອງທ່ານ. ເຂົ້າໃຈຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ເຈດ​ຕະ​ນາຂອງ​ສັດຕູຂອງທ່ານເພື່ອໃຫ້ທ່ານສາມາດຕັດສິນໄພຂົ່ມຂູ່ທີ່ພວກເຂົາສ້າງຂຶ້ນໃຫ້ໄດ້ດີກວ່າ​ເກົ່າ​.

   2. ພິຈາລະນາ​ວ່າການເຮັດວຽກ, ຕົວຕົນ, ຍຸດທະວິທີ, ແລະ ປັດໄຈ ແລະ ຄຸນລັກສະນະອື່ນໆຂອງທ່ານເພີ່ມ ຫຼື ຫຼຸດຜ່ອນຈຸດອ່ອນ ຫຼື ໂອ​ກາດຄວາມ​ສ່ຽງ​ຂອງ​ທ່ານ​​ຕໍ່ໄພຂົ່ມຂູ່ແນວ​ໃດ.

   3. ປະເມີນຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງການຈູ່ໂຈມ ຫຼື ເຫດການອື່ນໆທີ່​ກຳ​ລັງເກີດຂຶ້ນ ແລະ ຜົນກະທົບທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ, ເພື່ອ​ໃຫ້ເຂົ້າໃຈລະດັບຂອງຄວາມສ່ຽງຕໍ່​ທ່ານ.

   4. ປະຕິບັດຂັ້ນຕອນ​ທີ່​ເປັນ​ຮູບ​ປະ​ທຳເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເປັນໄປໄດ້ ແລະ/ຫຼື ຜົນກະທົບຂອງແຕ່ລະຄວາມສ່ຽງຂອງທ່ານ.

2. ຮັກສາຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບສິ່ງທີ່ກຳລັງເກີດຂຶ້ນອ້ອມຕົວທ່ານ ແລະ ຕື່ນ​ຕົວຕໍ່ການປ່ຽນແປງຂອງຜູ້ຄົນ ແລະ ສິ່ງຕ່າງໆໃນສະພາບແວດລ້ອມຂອງທ່ານ.

3. ຂໍໃຫ້​ໝູ່ເພື່ອນ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ ຫຼື ສະມາຊິກໃນຄອບຄົວທີ່ເຊື່ອຖືໄດ້ ແລະ ມີຄວາມສາມາດເປັນ​ຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານ. ໃນ​ໄລ​ຍະເວລາທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ, ໃຫ້ບອກພວກເຂົາລ່ວງໜ້າວ່າທ່ານກຳ​ລັງໄປໃສ, ທ່ານກຳລັງເຮັດຫຍັງ, ແລະ ເມື່ອໃດທ່ານຈະກັບມາ. ກວດ​ກາກັບຜູ້​ຕິດ​ຕໍ່​ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານ ຕາມເວລາ​ປົກ​ກະ​ຕິທີ່ຕົກລົງກັນໄວ້​ລ່ວງ​ໜ້າຕະຫຼອດວັນ. ຕົກລົງກັບພວກເຂົາວ່າພວກເຂົາຈະເຮັດຫຍັງ ແລະ ພວກເຂົາຈະຕິດຕໍ່ຫາ​ໃຜຖ້າພວກເຂົາບໍ່ໄດ້ຍິນ​ຂ່າວຈາກທ່ານ.

4. ໃນ​ເວ​ລາ ຫຼື ທີ່ຕັ້ງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ, ​ໃຫ້ເດີນທາງໄປກັບໝູ່ເພື່ອນ, ສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ ຫຼື ເພື່ອນຮ່ວມງານ ຫຼື ຂໍໃຫ້​ມີ​ຜູ້ຕິດ​ຕາມປ້ອງກັນ​ຈາກສາກົນ.

5. ກະກຽມຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງທ່ານເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດຮັບມືໄດ້ດີ​ກວ່າ​ເກົ່າຖ້າສິ່ງທີ່ຮ້າຍ​ແຮງ​ທີ່​ສຸດເກີດຂຶ້ນ:

   1. ​ເຮັດ​ພິ​ໄນ​ກຳ ແລະ ຮັບປະກັນວ່າຄອບຄົວຂອງທ່ານຮູ້ວ່າເອກະສານທາງການເງິນ ແລະ ກົດໝາຍທີ່ສຳຄັນຂອງທ່ານເກັບໄວ້​ບ່ອນ​ໃດ.

   2. ພັດທະນາແຜນການຕໍ່ເນື່ອງກັບເພື່ອນຮ່ວມງານ ເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດສືບຕໍ່ເຮັດວຽກໄດ້ໃນເວລາທີ່ທ່ານບໍ່ຢູ່.

   3. ຊ່ວຍເຫຼືອຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງທ່ານວາງແຜນເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາຍົກຍ້າຍ, ຊອກຫາທີ່ພັກ ຫຼື ບ່ອນລີ້ໄພ, ຫຼື ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນກໍ່ຮັກສາຕົນເອງໃຫ້ປອດໄພຈາກການຕອບໂຕ້ໃນຕໍ່ໜ້າ.

6. ຖ້າເປັນໄປໄດ້, ໃຫ້ດຳເນີນການຝຶກອົບຮົມດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພຮອບດ້ານທີ່ອອກແບບມາສຳລັບຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ. ພ້ອມທັງພິຈາລະນາດຳເນີນການຝຶກອົບຮົມດ້ານການປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນສູງ ແລະ ຊື້ຊຸດປິ່ນປົວການບາດເຈັບສ່ວນບຸກຄົນສຳລັບບ້ານເຮືອນ, ຍານພາຫະນະ ແລະ ຫ້ອງການຂອງທ່ານ.

7. ເຂົ້າໃຈລະດັບຄວາມສ່ຽງຕໍ່ທ່ານ ແລະ ຄອບຄົວທີ່ທ່ານກຽມພ້ອມຈະຍອມຮັບ. ບໍ່ຢ້ານທີ່ຈະຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ຫຼື ພັກວຽກ ຖ້າສະຖານະການມີຄວາມສ່ຽງສູງກວ່າລະດັບທີ່ທ່ານຮູ້ສຶກສະບາຍໃຈ.

ການຮັກສາຄວາມປອດໄພທາງດີຈິຕອນ

1. ພິຈາລະນາຂໍ້ມູນປະເພດຕ່າງໆທີ່ທ່ານເກັບໄວ້ ແລະ ພະຍາຍາມທຳຄວາມເຂົ້າໃຈໃຫ້ດີຂຶ້ນທັງຄຸນຄ່າຂອງຂໍ້ມູນຕໍ່ວຽກຂອງທ່ານ ແລະ ອັນຕະລາຍຕໍ່ທ່ານ ແລະ ຜູ້ອື່ນໆທີ່ອາດເປັນຜົນມາຈາກຜູ້ໂຈມຕີເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນເຫຼົ່ານັ້ນ. ວາງມາດຕະການເພີ່ມເຕີມເພື່ອປົກປ້ອງຊັບສິນເຫຼົ່ານັ້ນເຊິ່ງສະແດງເຖິງຄຸນຄ່າສູງສຸດ ຫຼື ອັນຕະລາຍທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ.

2. 2. ຖ້າ​ຈຳເປັນຕ້ອງແບ່ງປັນ, ໃຫ້ສື່ສານຂໍ້ມູນທີ່ລະອຽດອ່ອນກັບເພື່ອນຮ່ວມງານແບບໜ້າຕໍ່ໜ້າ ຫຼື ນຳໃຊ້ເຄື່ອງມືສື່ສານທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ມີການເຂົ້າລະຫັດແຕ່ຕົ້ນທາງເຖິງປາຍທາງ ແລະ ຂໍ້ຄວາມທີ່ຫາຍໄປເອງ.

3. ຮັບປະກັນວ່າຄອມພິວເຕີ ຫຼື ອຸປະກອນມືຖືທີ່ທ່ານນຳໃຊ້:

   1. ບໍ່ສາມາດຈັບຕ້ອງເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍບຸກຄົນທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ.

   2. ຕ້ອງການລະຫັດຜ່ານ ຫຼື ລະຫັດລັບຜ່ານເພື່ອປົດລັອກ.

   3. ກຳລັງດຳເນີນລະບົບປະຕິບັດການເວີຊັນຫຼ້າສຸດ ແລະ ແອັບ/ຊັອບແວຣ໌ທີ່ຕິດຕັ້ງທັງໝົດ.

   4. ເປີດໃຊ້ງານການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມແຜ່ນດິສ, ຖ້າຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍໃນປະເທດຂອງທ່ານ.

   5. ມີຊັອບແວຣ໌ປ້ອງກັນໄວຣັສ ແລະ ໄຟຣ໌ວໍທີ່ໄດ້ຕິດຕັ້ງ, ອັບເດດ ແລະ ຕັ້ງຄ່າຢ່າງຖືກຕ້ອງ.

   6. ບໍ່ໄດ້ຣູທ ຫຼື ເຈວເບຣກ ແລະ ບໍ່ມີຊັອບແວຣ໌ລະເມີດລິຂະສິດຕິດຕັ້ງຢູ່.

   7. ປິດ ແລະ ປິດເຄື່ອງເລື້ອຍໆເທົ່າທີ່ຈະເຮັດໄດ້, ແທນການໃຊ້ຮູບແບບສະລີບ ຫຼື ໄຮເບີເນດ.

4. ຮັບປະກັນວ່າການບໍລິການອອນລາຍທີ່ທ່ານນຳໃຊ້:

   1. ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີລະຫັດຜ່ານສັບສົນ ແລະ ເປັນເອກະລັກໃນການເຂົ້າເຖິງ.

   2. ເປີດໃຊ້ງານການກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງຂອງສອງປັດໄຈ (2FA/2SV), ຖ້າມີ.

5. ນຳໃຊ້ VPN ທີ່ເນັ້ນຄວາມເປັນສ່ວນຕົວຖ້າເຂົ້າເຖິງອິນເຕີເນັດຜ່ານເຄືອຂ່າຍສາທາລະນະ ຫຼື ເຄືອຂ່າຍທີ່ບໍ່ໄວ້ວາງໃຈ.

6. ລົບຂໍ້ມູນທີ່ລະອຽດອ່ອນຢ່າງປອດໄພໃນທຸກຮູບແບບ ແລະ ການປ່ຽນແປງຕ່າງໆທັນທີທີ່ບໍ່ຈຳເປັນອີກຕໍ່ໄປ, ແລະ ຮັບປະກັນວ່າບໍ່ສາມາດກູ້ຄືນໄດ້.

ສະຫວັດດີພາບ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການປັບຕົວ

1. ຮັກສາສຸຂະອະນາໄມການນອນທີ່ດີ, ລວມທັງການສ້າງກິດຈະວັດປົກກະຕິໃນຕອນກາງຄືນ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມການນອນສະບາຍ, ຖ້າເປັນໄປໄດ້.

2. ກິນອາຫານຕາມປົກກະຕິ ແລະ ຮັກສາອາຫານທີ່ມີປະໂຫຍດ.

3. ຍ່າງ, ອອກກຳລັງກາຍ ຫຼື ຫຼຶ້ນກິລາເປັນປະຈຳ.

4. ແກ້ໄຂການເຈັບເປັນ ຫຼື ການບາດເຈັບທາງຮ່າງກາຍ, ແລະ ໃຫ້ເວລາໃນການປຶ່ນປົວຕົນເອງ.

5. ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການສຳຫຼວດຕົນເອງ ແລະ ການປະຕິບັດການຄົ້ນຄິດຕຶກຕອງທຸກວັນ.

6. ບໍ່ນຳໃຊ້ຢາ ຫຼື ເຫຼົ້າເປັນວິທີຮັບມືກັບຄວາມຕຶງຄຽດ ຫຼື ການບາດເຈັບ.

7. ຮັກສາຄວາມສຳພັນກັບໝູ່ເພື່ອນ, ຄອບຄົວ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ສະມາຊິກໃນຊຸມຊົນທີ່ສາມາດສະໜັບສະໜູນທ່ານ.

8. ເຂົ້າໃຈວ່າຕົວກະຕຸ້ນຄວາມຄຽດອາດເຮັດໃຫ້ເກີດການປ່ຽນແປງໃນສຸຂະພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງທ່ານແນວໃດ ແລະ ຮຽນຮູ້ທີ່ຈະຮັບຮູ້ອາການ ແລະ ອາການສະແດງຂອງຄວາມຄຽດໃນຕົວທ່ານເອງ.

Copyright © Open Briefing Ltd, 2020-22. Some rights reserved. Licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International Licence.

1. ພິຈາລະນາຂໍ້ມູນປະເພດຕ່າງໆທີ່ທ່ານເກັບໄວ້ ແລະ ພະຍາຍາມທຳຄວາມເຂົ້າໃຈໃຫ້ດີຂຶ້ນທັງ ຄຸນຄ່າ ຂອງຂໍ້ມູນຕໍ່ວຽກຂອງທ່ານ ແລະ ອັນຕະລາຍ ຕໍ່ທ່ານ ແລະ ຜູ້ອື່ນໆທີ່ອາດເປັນຜົນມາຈາກຜູ້ໂຈມຕີເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນເຫຼົ່ານັ້ນ. ວາງມາດຕະການເພີ່ມເຕີມເພື່ອປົກປ້ອງຊັບສິນເຫຼົ່ານັ້ນເຊິ່ງສະແດງເຖິງຄຸນຄ່າສູງສຸດ ຫຼື ອັນຕະລາຍທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ.

ຄວາມເປັນຈິງຄືຈະເປັນໄປບໍ່ໄດ້ທີ່ຈະປົກປ້ອງຂໍ້ມູນຂອງທ່ານທັງໝົດ ຈາກທຸກວິທີທາງທີ່ຂໍ້ມູນນັ້ນໆອາດຖືກທຳລາຍ, ແລະ ດັ່ງນັ້ນ ທ່ານຕ້ອງໄດ້ຈັດລຳດັບຄວາມສຳຄັນ. ທ່ານຄວນດຳເນີນການຢ່າງເປັນລະບົບບົນພື້ນຖານຄວາມສ່ຽງ. ທ່ານຄວນຈະພິຈາລະນາທັງ ຄຸນຄ່າ ຂອງຂໍ້ມູນຕໍ່ວຽກຂອງທ່ານ ແລະ ອັນຕະລາຍ ທີ່ອາດເປັນໄປໄດ້ ຕໍ່ທ່ານ ແລະ ຜູ້ອື່ນໆທີ່ສາມາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ຖ້າຂໍ້ມູນນັ້ນໆຖືກທຳລາຍ ຫຼື ສູນເສຍໄປ. ທ່ານຍັງສາມາດພິຈາລະນາຄວາມເປັນໄປໄດ້ວ່າຄຸນຄ່າຈະຖືກຮັບຮູ້ ຫຼື ອັນຕະລາຍຈະເກີດຂຶ້ນແນວໃດ. ນີ້ໃຫ້ພື້ນຖານທີ່ສົມເຫດສົມຜົນສຳລັບການຈັດລຳດັບຄວາມສຳຄັນວ່າ ທ່ານຄວນເນັ້ນຄວາມສົນໃຈໃສ່ບ່ອນໃດ. ໂດຍທົ່ວໄປ, ທ່ານອາດເກັບຂໍ້ມູນທີ່ມີທັງຄຸນຄ່າຕ່ຳ ແລະ ອັນຕະລາຍຕ່ຳ, ລົບຂໍ້ມູນທີ່ມີຄຸນຄ່າຕ່ຳແຕ່ເປັນອັນຕະລາຍສູງ, ແລະ ສຳຮອງຂໍ້ມູນທີ່ມີມູນຄ່າສູງ ແລະ ເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່າ. ຈາກນັ້ນປະການທຳອິດທ່ານສາມາດເນັ້ນໃສ່ ການອອກມາດຕະການຮັກສາຄວາມປອດໄພສຳລັບຂໍ້ມູນທີ່ສະແດງເຖິງຄຸນຄ່າສູງ ແລະ ອັນຕະລາຍສູງ.

2. ຖ້າ​ຈຳເປັນຕ້ອງແບ່ງປັນ, ໃຫ້ສື່ສານຂໍ້ມູນທີ່ລະອຽດອ່ອນກັບເພື່ອນຮ່ວມງານແບບໜ້າຕໍ່ໜ້າ ຫຼື ນຳໃຊ້ເຄື່ອງມືສື່ສານທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ມີການເຂົ້າລະຫັດແຕ່ຕົ້ນທາງເຖິງປາຍທາງ ແລະ ຂໍ້ຄວາມທີ່ຫາຍໄປເອງ.

ເມື່ອທ່ານແບ່ງປັນຂໍ້ມູນກັບຜູ້ອື່ນໆຈະເຮັດໃຫ້ສັດຕູຂອງທ່ານມີໂອກາດເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຫຼາຍຂຶ້ນ – ບໍ່ວ່າຢູ່ຈຸດທີ່ຖືກສົ່ງ, ໃນໄລຍະໂອນຂໍ້ມູນ ຫຼື ເມື່ອຜູ້ຮັບໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນ. ທ່ານສາມາດຫຼຸດໂອກາດຂອງການດັກເອົາຂໍ້ມູນໃຫ້ສຳເລັດໄດ້ໃນໄລຍະໂອນຂໍ້ມູນ ໂດຍການສື່ສານຂໍ້ມູນທີ່ລະອຽດອ່ອນແບບໜ້າຕໍ່ໜ້າ – ໃສ່ໃຈຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມຂອງທ່ານ – ຫຼື ,ຖ້າບໍ່ສາມາດເຮັດໄດ້, ໃຫ້ດຳເນີນຜ່ານເຄື່ອງມືທີ່ນຳໃຊ້ການເຂົ້າລະຫັດແຕ່ຕົ້ນທາງເຖິງປາຍທາງ (E2EE), ເຊັ່ນວ່າ Signal ແລະ ProtonMail.

ເມື່ອທ່ານນຳໃຊ້ການເຂົ້າລະຫັດແຕ່ຕົ້ນທາງເຖິງປາຍທາງເພື່ອສົ່ງຂໍ້ຄວາມ ຫຼື ອີເມວ, ຈະມີການເຊັນຊື່ (ນຳໃຊ້ລະຫັດສ່ວນຕົວຂອງທ່ານ) ແລະ ປ່ຽນເປັນຮູບແບບລະຫັດ (ນຳໃຊ້ລະຫັດສາທາລະນະຂອງຜູ້ຮັບ) ບົນອຸປະກອນຂອງທ່ານກ່ອນຈະຖືກສົ່ງຜ່ານຜູ້ໃຫ້ບໍລິການຂອງທ່ານ ແລະ ຜູ້ຮັບ ແລະ ໄປຫາອຸປະກອນຂອງຜູ້ຮັບ, ເຊິ່ງລາຍເຊັນຈະຖືກກວດສອບ (ນຳໃຊ້ລະຫັດສາທາລະນະຂອງທ່ານ) ແລະ ຂໍ້ຄວາມ ຫຼື ອີເມວຈະຖືກຖອດລະຫັດເປັນຂໍ້ຄວາມທີ່ສາມາດອ່ານໄດ້ (ນຳໃຊ້ລະຫັດສ່ວນຕົວຂອງຂໍ້ຄວາມເຫຼົ່ານັ້ນ). ບໍ່ວ່າຜູ້ໃຫ້ບໍລິການ ແລະ ໃຜກໍ່ຕາມທີ່ພະຍາຍາມດັກເອົາຂໍ້ຄວາມໃນໄລຍະໂອນຂໍ້ມູນ ຈະບໍ່ສາມາດອ່ານຂໍ້ຄວາມໄດ້ໂດຍບໍ່ມີຄວາມພະຍາຍາມຢ່າງຈິງຈັງ.

ຍັງມີຄວາມສ່ຽງກັບການເຂົ້າລະຫັດແຕ່ຕົ້ນທາງເຖິງປາຍທາງ. ຕົວຕົນຂອງທ່ານ ແລະ ຜູ້ຮັບ – ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງລະຫວ່າງພວກທ່ານ – ຈະບໍ່ຖືກປິດບັງ, ຍ້ອນລະບົບຈຳເປັນຕ້ອງກຳນົດເສັ້ນທາງຂໍ້ຄວາມ ຫຼື ອີເມວລະຫວ່າງທ່ານໃຫ້ຖືກຕ້ອງ. ຫົວເລື່ອງຂອງອີເມວຍັງຈະບໍ່ຖືກເຂົ້າລະຫັດ. ພ້ອມກັນນີ້, ໃນຂະນະທີ່ຂໍ້ຄວາມ ຫຼື ອີເມວອາດປອດໄພໃນໄລຍະໂອນຂໍ້ມູນ, ຍັງມີຄວາມສ່ຽງບົນອຸປະກອນຂອງທ່ານ ຫຼື ຜູ້ຮັບຖ້າອຸປະກອນຂອງໃຜຜູ້ໜຶ່ງຖືກທຳລາຍ ຫຼື ຖືກຍຶດ (ຂໍ້ຄວາມທີ່ຫາຍໄປເອງ ອາດຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງນີ້ແຕ່ຍັງມີສຳເນົາຢູ່). ນອກນັ້ນ, ນຳໃຊ້ການເຂົ້າລະຫັດແຕ່ຕົ້ນທາງເຖິງປາຍທາງອາດເຮັດໃຫ້ມີຄວາມສົງໄສຕໍ່ເຈົ້າໜ້າທີ່, ໂດຍສະເພາະຖ້າມີການຫ້າມໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີດັ່ງກ່າວໃນປະເທດຂອງທ່ານ.

ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າ, ກໍ່ຄືກັບການສື່ສານແບບໜ້າຕໍ່ໜ້າກັບໃຜຜູ້ໜຶ່ງທີ່ທ່ານບໍ່ເຄີຍພົບມາກ່ອນ, ສິ່ງສຳຄັນຄືທ່ານຕ້ອງພິສູດວ່າຄົນຜູ້ນັ້ນໃນອີກດ້ານຂອງການສື່ສານອາດເປັນຜູ້ທີ່ທ່ານຄິດວ່າພວກເຂົາເປັນ ແລະ ບໍ່ແມ່ນສັດຕູ. ເຄື່ອງມືແຕກຕ່າງກັນໃຫ້ວິທີແຕກຕ່າງກັນໃນການເຮັດສິ່ງເຫຼົ່ານີ້; ຍົກຕົວຢ່າງ, Signal, ຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານພິສູດໝາຍເລກຄວາມປອດໄພ ທີ່ເປັນເອກະລັກ ດ້ວຍກັນແບບໜ້າຕໍ່ໜ້າ ຫຼື ຜ່ານຊ່ອງທາງການສື່ສານແຕກຕ່າງກັນເພື່ອຊ່ວຍຮັບປະກັນວ່າຈະບໍ່ມີການໂຈມຕີຂອງຜູ້ເຂົ້າແຊກກາງ.

3. ຮັບປະກັນວ່າຄອມພິວເຕີ ຫຼື ອຸປະກອນມືຖືທີ່ທ່ານນຳໃຊ້:

ກ. ບໍ່ສາມາດຈັບຕ້ອງເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍບຸກຄົນທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ.

ໜຶ່ງໃນວິທີທີ່ງ່າຍທີ່ສຸດທີ່ສັດຕູສາມາດເຂົ້າເຖິງ ຂໍ້ມູນຂອງທ່ານແມ່ນການເຂົ້າເຖິງຕົວອຸປະກອນຂອງທ່ານ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ຈາກນັ້ນພວກເຂົາສາມາດສ້າງສຳເນົາໄດຣຟ໌ຂອງທ່ານໄດ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງ, ຫຼື ຕິດຕັ້ງອຸປະກອນຕິດຕາມຕົວເຄື່ອງ, ເຊັ່ນວ່າ ຕົວບັນທຶກລະຫັດ.

ເມື່ອເວົ້າເຖິງການປ້ອງກັນການເຂົ້າເຖິງດັ່ງກ່າວ, ແມ່ນບໍ່ມີກົດທີ່ເຂັ້ມງວດ ແລະ ໄວ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ການນຳເອົາອຸປະກອນທັງໝົດຂອງທ່ານໄປປະທ້ວງອາດບໍ່ບໍ່ສາມາດເຮັດໄດ້ແນວນັ້ນ ແລະ ເພີ່ມຄວາມສ່ຽງທີ່ສິ່ງເຫຼົ່ານັ້ນຈະຖືກຕຳຫຼວດຍຶດ. ແຕ່ການປະອຸປະກອນເຫຼົ່ານັ້ນໄວ້ຢູ່ເຮືອນເຮັດໃຫ້ສັດຕູມີໂອກາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍທີ່ທ່ານບໍ່ຮູ້ຕົວ. ທ່ານຄວນພິຈາລະນາສະສະພາບການຂອງທ່ານ ແລະ ຄວາມຕັ້ງໃຈ ແລະ ຄວາມສາມາດທີ່ອາດເປັນໄປໄດ້ຂອງສັດຕູຂອງທ່ານ ແລະ ໄຕ່ຕອງໃຫ້ດີທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ທ່ານເຮັດໄດ້ໃນແຕ່ລະສະຖານະການ.

ຂ. ຕ້ອງການລະຫັດຜ່ານ ຫຼື ລະຫັດລັບເພື່ອປົດລັອກ.

ເປັນສິ່ງຈຳເປັນທີ່ຕ້ອງປົກປ້ອງບັນຊີບົນອຸປະກອນຂອງທ່ານດ້ວຍລະຫັດຜ່ານ ຫຼື ລະຫັດລັບທີ່ສັບສົນຢ່າງພຽງພໍເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ສັດຕູຄາດເດົາລະຫັດເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້ພາຍໃນໄລຍະເວລາທີ່ເໝາະສົມ. ທ່ານອາດຍັງພິຈາລະນາໃຊ້ຄຸນລັກສະນະລ້າງຂໍ້ມູນອັດຕະໂນມັດ ເຊິ່ງອຸປະກອນຈະລົບລະຫັດທີ່ເຂົ້າສຳລັບຂໍ້ມູນທັງໝົດຖ້າປ້ອນລະຫັດຜ່ານ ຫຼື ລະຫັດລັບບໍ່ຖືກຕ້ອງຫຼາຍຄັ້ງ. ແຕ່ຕ້ອງລະວັງຄວາມສ່ຽງຂອງການເກີດສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ໂດຍບັງເອີນ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຂໍ້ມູນຂອງທ່ານສູນເສຍໄປ.

ອຸປະກອນທັນສະໄໝຍັງຊ່ວຍໃຫ້ບາງຂໍ້ມູນເອກະລັກຂອງບຸກຄົນປົດລັອກອຸປະກອນໄດ້, ເຊັ່ນວ່າ ລາຍນິ້ວມື ຫຼື ການຈົດຈຳໃບໜ້າ. ໃນຂະນະທີ່ນີ້ອາດເປັນປະໂຫຍດ, ໃຫ້ໃສ່ໃຈວ່າທ່ານອາດຖືກບັງຄັບໃຫ້ປົດລັອກອຸປະກອນຂອງທ່ານດ້ວຍວິທີນີ້ຢ່າງງ່າຍດາຍ ໂດຍບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງໃຫ້ລະຫັດຜ່ານ ຫຼື ລະຫັດລັບ. ຜູ້ຜະລິດອຸປະກອນຮັບຮູ້ຄວາມກັງວົນນີ້ ແລະ ໃຊ້ບາງວິທີງ່າຍດາຍເພື່ອ ປິດໃຊ້ການເຂົ້າເຖິງດ້ວຍຂໍ້ມູນເອກະລັກຂອງບຸກຄົນແບບໄວ ຖ້າທ່ານຕ້ອງການ.

ທ່ານຄວນໃສ່ໃຈວ່າການເປີດໃຊ້ລະຫັດຜ່ານ ຫຼື ລະຫັດລັບອາດປ້ອງກັນສັດຕູເຂົ້າສູ່ບັນຊີຜູ້ໃຊ້ຂອງທ່ານເທົ່ານັ້ນ – ອາດບໍ່ປົກປ້ອງຂໍ້ມູນຈິງ. ຜູ້ໂຈມຕີຍັງສາມາດເອົາສຳເນົາຕົວກາງໃນການເກັບຂໍ້ມູນ ແລະ ປະຕິເສດລະຫັດຜ່ານທັງໝົດ. ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫານີ້, ດັ່ງນັ້ນ ທ່ານຄວນຮັບປະກັນວ່າໄດ້ເປີດໃຊ້ງານການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມແຜ່ນດິສ. ນີ້ແມ່ນສິ່ງທີ່ຈຳເປັນສຳລັບແລັບທັອບ ແລະ ເດສທັອບທີ່ອາດບໍ່ໃຊ້ການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມແຜ່ນດິສຕາມຄ່າເລີ່ມຕົ້ນ.

ຄ. ກຳລັງດຳເນີນລະບົບປະຕິບັດການເວີຊັນຫຼ້າສຸດ ແລະ ແອັບ/ຊັອບແວຣ໌ທີ່ຕິດຕັ້ງທັງໝົດ.

ຊັອບແວຣ໌ເກືອບທຸກສ່ວນທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ໃນອຸປະກອນເປັນຊ່ອງທາງທີ່ເປັນໄປໄດ້ສຳລັບການໂຈມຕີ. ສະນັ້ນ, ທ່ານຄວນຈຳກັດຊັອບແວຣ໌ທີ່ຕິດຕັ້ງບົນອຸປະກອນຂອງທ່ານ ສະເພາະແຕ່ສິ່ງທີ່ທ່ານຕ້ອງການແທ້ໆເທົ່ານັ້ນ. ນອກນັ້ນ ທ່ານຄວນກວດສອບການອັບເດດລະບົບປະຕິບັດການ ແລະ ຊັອບແວຣ໌ທີ່ໄດ້ຕິດຕັ້ງເລື້ອຍໆ – ແລະ ໂດຍອັດຕະໂນມັດ – ແລະ ນຳໃຊ້ສິ່ງດັ່ງກ່າວໃຫ້ໄວເທົ່າທີ່ຈະໄວໄດ້, ຍ້ອນອາດມີແພດຊ໌ຄວາມປອດໄພທີ່ສຳຄັນ.

ໃຫ້ສັງເກດວ່າຜູ້ໂຈມຕີອາດພະຍາຍາມໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຄຳແນະນຳນີ້ ດ້ວຍການແຈ້ງເຕືອນປອມເພື່ອຕິດຕັ້ງການອັບເດດ (ຜ່ານຊ່ອງທາງທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ) ເຊິ່ງຈະຕິດຕັ້ງມັນແວຣ໌ໃນອຸປະກອນຂອງທ່ານແທນ. ທ່ານຄວນຖືວ່າການແຈ້ງເຕືອນເປັນຂໍ້ບົ່ງບອກວ່າ ທ່ານຄວນດຳເນີນການອັບເດດຕາມປົກກະຕິສຳລັບລະບົບປະຕິບັດການຂອງທ່ານ, ແລະ ຖ້າບໍ່ມີການອັບເດດຈິງ, ທ່ານອາດເປັນເປົ້າໝາຍຂອງການພະຍາຍາມແຮັກຂໍ້ມູນ.

ງ. ເປີດໃຊ້ງານການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມແຜ່ນດິສ, ຖ້າຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍໃນປະເທດຂອງທ່ານ.

ການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມແຜ່ນດິສ (FDE) ຈະເຂົ້າລະຫັດຮາດໄດຣຟ໌ເກືອບທັງໝົດຂອງອຸປະກອນ (ຫຼື ຕົວກາງໃນການເກັບຂໍ້ມູນພາຍນອກ, ເຊັ່ນ USB ແຟລຊ໌ໄດຣຟ໌), ລວມມີລະບົບປະຕິບັດການ ແລະ ຂໍ້ມູນຂອງທ່ານ. ນີ້ໝາຍຄວາມວ່າຖ້າອຸປະກອນຂອງທ່ານເສຍ, ຖືກລັກ ຫຼື ຖືກຍຶດ, ສັດຕູຈະບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຂອງທ່ານໄດ້ພຽງແຕ່ເອົາສຳເນົາຂອງການເກັບຂໍ້ມູນ. ຈຳເປັນທີ່ທ່ານຕ້ອງໃຊ້ລະຫັດຜ່ານທີ່ໜ້າເຊື່ອຖື ແລະ ເປັນເອກະລັກເມື່ອເປີດໃຊ້ການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມແຜ່ນດິສ (ແລະ ບໍ່ແມ່ນລະຫັດຜ່ານອັນດຽວກັນກັບທີ່ທ່ານໃຊ້ເຂົ້າສູ່ບັນຊີອຸປະກອນຂອງທ່ານ). ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າຖ້າທ່ານລືມລະຫັດຜ່ານນີ້, ທ່ານອາດສູນເສຍການເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນ. ຍັງຕ້ອງສັງເກດອີກວ່າລະຫັດຜ່ານ FDE ທີ່ໜ້າເຊື່ອຖືຈະຖືກທຳລາຍໂດຍລະຫັດຜ່ານເພື່ອເຂົ້າສູ່ບັນຊີຜູ້ໃຊ້ທີ່ບໍ່ໜ້າເຊື່ອຖືຖ້າລະຫັດນີ້ສາມາດປົດລັອກລະຫັດ FDE ໄດ້ອີກ. ສາຍພົວພັນທີ່ຊັດເຈນລະຫວ່າງລະຫັດຜ່ານຂອງບັນຊີຜູ້ໃຊ້ ແລະ ລະຫັດຖອດລະຫັດ FDE ຈະຂຶ້ນກັບອຸປະກອນ ແລະ ລະບົບປະຕິບັດການຂອງທ່ານ.

ຈ. ມີຊັອບແວຣ໌ປ້ອງກັນໄວຣັສ ແລະ ໄຟຣ໌ວໍທີ່ໄດ້ຕິດຕັ້ງ, ອັບເດດ ແລະ ຕັ້ງຄ່າຢ່າງຖືກຕ້ອງ.

ໄວຣັສແມ່ນລະຫັດ ຫຼື ໂປຣແກຣມທີ່ເປັນອັນຕະລາຍປະເພດໜຶ່ງເຊິ່ງປ່ຽນແປງວິທີການທຳງານຂອງຄອມພີວເຕີ. ຊັອບແວຣ໌ປ້ອງກັນໄວຣັສເດີມທີຈະສະແກນຫາຮູບແບບທີ່ບົ່ງບອກວ່າມີໄວຣັສທີ່ຮູ້ຈັກ ແລະ ມັນແວຣ໌ອື່ນໆ. ເພື່ອໃຫ້ຮູບແບບນີ້ເຮັດວຽກໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ, ຊັອບແວຣ໌ປ້ອງກັນໄວຣັສຕ້ອງໄດ້ຮັບການອັບເດດດ້ວຍຮູບແບບທີ່ຈຳເປັນຕ້ອງຄົ້ນຫາ ແລະ ຕ້ອງຂຽນມັນແວຣ໌ນັ້ນລົງໃນອຸປະກອນເກັບຂໍ້ມູນ. ເຖິງວ່າມີການປັບປຸງເພື່ອເພີ່ມວິທີທີ່ໃຊ້ລາຍເຊັນນີ້ດ້ວຍການກວດສອບໃຕ້ສຳນຶກ, ເຊິ່ງກວດສອບໂປຣແກຣມຕ່າງໆສຳລັບພຶດຕິກຳທີ່ໜ້າສົງໄສທີ່ອາດບົ່ງບອກວ່າມີໄວຣັສໃໝ່, ໄວຣັສທີ່ບໍ່ຮູ້ຈັກ, ແຕ່ວິທີນີ້ກໍ່ຍັງບໍ່ສົມບູນພຽງພໍ.

ໄຟຣ໌ວໍຖືກນຳໃຊ້ເພື່ອຈັດການການເຊື່ອມຕໍ່ ແລະ ການໄຫຼຂອງຂໍ້ມູນຂາເຂົ້າໃນອຸປະກອນຂອງທ່ານ ແລະ ຂາອອກໄປຫາອຸປະກອນອື່ນໆ. ໄຟຣ໌ວໍສາມາດກວດພົບການພະຍາຍາມເຊື່ອມຕໍ່ ຂາເຂົ້າ ທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ ແລະ ບລັອກຂໍ້ມູນດັ່ງກ່າວ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ເປັນເລື່ອງດີທີ່ຈະບລັອກການພະຍາຍາມເຊື່ອມຕໍ່ ຂາອອກ ໂດຍອັດຕະໂນມັດ, ຍ້ອນການພະຍາຍາມເຫຼົ່ານີ້ມັກເລີ່ມຂຶ້ນໂດຍຜູ້ໃຊ້ ຫຼື ໂປຣແກຣມທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ. ຜູ້ໂຈມຕີສາມາດໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກສິ່ງດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ໂດຍການສົ່ງໄວຣັສໃຫ້ທ່ານ ແລະ ລໍ້ໃຫ້ທ່ານເປີດໃຊ້ງານ. ເມື່ອເປີດໃຊ້ແລ້ວ, ມັນແວຣ໌ຈະເຮັດໃຫ້ມີການເຊື່ອມຕໍ່ຂາອອກໄປຫາເຊີບເວີເພື່ອຮັບຄຳສັ່ງ, ລະຫັດທີ່ເປັນອັນຕະລາຍເພີ່ມເຕີມ ແລະ ເພື່ອໂອນຂໍ້ມູນຂອງທ່ານ.

ຄືກັນກັບທຸກໆມາດຕະການຮັກສາຄວາມປອດໄພ, ຂໍ້ຈຳກັດເຫຼົ່ານີ້ໝາຍຄວາມວ່າທັງໂປຣແກຣມປ້ອງກັນໄວຣັສທີ່ທັນສະໄໝ ແລະ ໄຟຣ໌ວໍທີ່ຕັ້ງຄ່າໄວ້ຢ່າງເໝາະສົມແມ່ນມີຄວາມຈຳເປັນ, ແຕ່ຍັງບໍ່ພຽງພໍສຳລັບຕົວມັນເອງ.

ສ. ບໍ່ໄດ້ຣູທ ຫຼື ເຈວເບຣກ ແລະ ບໍ່ມີຊັອບແວຣ໌ລະເມີດລິຂະສິດຕິດຕັ້ງຢູ່.

ອຸປະກອນມືຖືຈຳນວນຫຼາຍມີຂໍ້ຈຳກັດດ້ານຄວາມປອດໄພ; ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ບໍ່ໄດ້ເປັນທີ່ຕ້ອງການ ຫຼື ເຫັນຄຸນຄ່າຈາກຜູ້ໃຊ້ສະເໝີໄປ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ທ່ານອາດຖືກຊັກຈູງໃຫ້ຫຼີກໜີຈາກສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ຜ່ານການຣູທ (ແອນດຣອຍ) ຫຼື ເຈວເບຣກ (iOS), ເຊິ່ງຍົກລະດັບສິດພິເສດຂອງຜູ້ໃຊ້ບົນອຸປະກອນໃຫ້ຢູ່ໃນລະດັບສູງສຸດພ້ອມໃຊ້ງານ (ການຣູທ) ຫຼື ລົບບາງຂໍ້ຈຳກັດໃນຄຳສັ່ງທີ່ສາມາດດຳເນີນໄດ້ ( ການເຈວເບຣກ). ນີ້ເຮັດໃຫ້ອຸປະກອນຢູ່ໃນສະຖານະທີ່ນັກອອກແບບບໍ່ໄດ້ພິຈາລະນາ, ເຊິ່ງອາດເຮັດໃຫ້ອຸປະກອນມີຄວາມສະຖຽນໜ້ອຍລົງ, ມາດຕະການຮັກສາຄວາມປອດໄພຖືກທຳລາຍ, ແລະ ເຮັດໃຫ້ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ມັນແວຣ໌.

ຊ. ປິດ ແລະ ປິດເຄື່ອງເລື້ອຍໆເທົ່າທີ່ຈະເຮັດໄດ້, ແທນການໃຊ້ຮູບແບບສະລີບ ຫຼື ໄຮເບີເນດ.

ມີສອງອົງປະກອບຫຼັກທີ່ບົ່ງບອກວ່າຜູ້ໂຈມຕີສາມາດເຮັດຫຍັງໄດ້ແດ່ທີ່ກ່ຽວກັບຂໍ້ມູນຂອງທ່ານ: ພື້ນໜ້າການໂຈມຕີ (ຊ່ອງວ່າງ) ແລະ ໜ້າຕ່າງການໂຈມຕີ (ເວລາ).

ພື້ນໜ້າ ການໂຈມຕີ ປະກອບດ້ວຍອຸປະກອນທັງໝົດ, ຕົວກາງໃນການເກັບຂໍ້ມູນພາຍນອກ ແລະ ອຸປະກອນທີ່ຂຽນ ຫຼື ພິມເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ຂໍ້ມູນຂອງທ່ານຢູ່. ຍັງລວມມີທ່ານ ແລະ ກຸ່ມຄົນອື່ນໆທີ່ຮູ້ຂໍ້ມູນ. ຍິ່ງມີສຳເນົາຂໍ້ມູນຫຼາຍເທົ່າໃດ, ພື້ນໜ້າການໂຈມຕີ ແລະ ໂອກາດທີ່ຜູ້ໂຈມຕີຈະສຳເລັດກໍ່ຍິ່ງຫຼາຍເທົ່ານັ້ນ. ເພື່ອຈຳກັດສິ່ງເຫຼົ່ານີ້, ທ່ານສາມາດຈຳກັດບ່ອນທີ່ມີຂໍ້ມູນຂອງທ່ານຢູ່ ແລະ ຮູບແບບທີ່ໃຊ້.

ໜ້າຕ່າງ ການໂຈມຕີ ໝາຍເຖິງເວລາທີ່ແຕ່ລະສ່ວນຂອງພື້ນໜ້າການໂຈມຕີມີຄວາມສ່ຽງ. ຂໍ້ມູນໃນບັນທຶກຂຽນດ້ວຍມືທີ່ຖືກທຳລາຍຫຼັງຈາກມື້ໜຶ່ງຜ່ານໄປ ຈະມີຄວາມສ່ຽງສຳລັບມື້ນັ້ນເທົ່ານັ້ນ (ຍ້ອນວ່າທ່ານບໍ່ເກັບຂໍ້ມູນໄວ້ໃນຫົວຂອງທ່ານ). ອັນດຽວກັນສຳລັບອຸປະກອນຂອງທ່ານ; ຜູ້ໂຈມຕີໄລຍະໄກຈະມີໂອກາດໂຈມຕີອຸປະກອນເມື່ອເປີດ ແລະ ໃຊ້ງານເທົ່ານັ້ນ. ໂດຍການປິດອຸປະກອນຂອງທ່ານສົມບູນເມື່ອບໍ່ໃຊ້ງານ, ໜ້າຕ່າງການໂຈມຕີຈະຫຼຸດລົງ.

ມີປະໂຫຍດດ້ານຄວາມປອດໄພເພີ່ມເຕີມທີ່ໄດ້ຮັບຈາກການປິດອຸປະກອນຂອງທ່ານ. ໄວຣັສສາມາດປະຕິບັດການໄດ້ສະເພາະຊັອບແວຣ໌ທີ່ມັນໃຊ້ປະໂຫຍດກຳລັງຖືກໃຊ້ງານຢູ່ເທົ່ານັ້ນ. ເພື່ອຫຼີກເວັ້ນສິ່ງເຫຼົ່ານີ້, ຜູ້ໂຈມຕີຈະພະຍາຍາມຢ່າງບໍ່ລົດລະບົນອຸປະກອນທີ່ຖືກທຳລາຍ ເພື່ອໃຫ້ໄວຣັສເຄື່ອນໄຫວທຸກຄັ້ງເມື່ອໃດກໍ່ຕາມທີ່ອຸປະກອນກຳລັງຖືກໃຊ້ງານຢູ່. ໂດຍການປິດອຸປະກອນຂອງທ່ານ, ໝາຍຄວາມວ່າມີແຕ່ມັນແວຣ໌ທີ່ສັບສົນຫຼາຍຂຶ້ນເທົ່ານັ້ນທີ່ສາມາດຄົງຢູ່ໄດ້ ເຊິ່ງອາດມີຜົນຕໍ່ທ່ານໃນໄລຍະຍາວ. ທ່ານຍັງຕ້ອງພິຈາລະນາລ້າງອຸປະກອນຂອງທ່ານ ແລະ ຕິດຕັ້ງທຸກຢ່າງ ຄືນໃໝ່ໃຫ້ເລື້ອຍສຸດເທົ່າທີ່ທ່ານສາມາດເຮັດໄດ້ເພື່ອລົບ – ມັນແວຣ໌ຖາວອນສ່ວນໃຫຍ່ – ແຕ່ບໍ່ແມ່ນທັງໝົດ. ການລ້າງອຸປະກອນເລື້ອຍໆຍັງຈະຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານຈຳກັດຊັອບແວຣ໌ທີ່ໄດ້ຕິດຕັ້ງ ບົນອຸປະກອນຂອງທ່ານໃຫ້ເຫຼືອແຕ່ສິ່ງທີ່ທ່ານຕ້ອງການແທ້ໆເທົ່ານັ້ນ.

4. ຮັບປະກັນວ່າການບໍລິການອອນລາຍທີ່ທ່ານນຳໃຊ້:

ກ. ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີລະຫັດຜ່ານສັບສົນ ແລະ ເປັນເອກະລັກໃນການເຂົ້າເຖິງ.

ບໍລິການອອນລາຍ, ເຊັ່ນວ່າ ການເກັບຂໍ້ມູນບົນຄລາວດ໌, ສາມາດຮັບປະກັນວ່າຂໍ້ມູນຂອງທ່ານພ້ອມໃຊ້ງານຕະຫຼອດເມື່ອທ່ານຕ້ອງການ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ອາດເພີ່ມທັງພື້ນໜ້າການໂຈມຕີ ແລະ ໜ້າຕ່າງການໂຈມຕີໂດຍການສຳເນົາຂໍ້ມູນຂອງທ່ານຊ້ຳໆໃນຫຼາຍຕຳແໜ່ງ ແລະ ເປີດຢູ່ຕະຫຼອດເວລາ.

ຄືກັນກັບອຸປະກອນຂອງທ່ານ, ສະນັ້ນ ເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ຈະໃຊ້ລະຫັດຜ່ານທີ່ໜ້າເຊື່ອຖື ແລະ ເປັນເອກະລັກສຳລັບທຸກໆບໍລິການອອນລາຍ. ລະຫັດຜ່ານແຕ່ລະອັນຕ້ອງເປັນເອກະລັກ – ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນລະຫັດຜ່ານສຳລັບບັນຊີໜຶ່ງທີ່ຖືກທຳລາຍອາດຖືກໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຜູ້ໂຈມຕີ ເພື່ອເຂົ້າເຖິງບໍລິການອື່ນໆທັງໝົດທີ່ທ່ານນຳໃຊ້ລະຫັດຜ່ານອັນດຽວກັນ. ແມ່ນແຕ່ຮູບແບບໃດກໍ່ຕາມທີ່ທ່ານນຳໃຊ້ສ້າງລະຫັດຜ່ານກໍ່ສາມາດເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ຜູ້ໂຈມຕີໄດ້. (ທ່ານສາມາດກວດສອບວ່າທ່ານມີບັນຊີທີ່ຖືກທຳລາຍໃນການລະເມີດຂໍ້ມູນທີ່ Have I Been Pwned?.)

ການສ້າງ ແລະ ຈື່ຈຳລະຫັດຜ່ານທີ່ໜ້າເຊື່ອຖື, ເປັນເອກະລັກໂດຍໃຊ້ຄຳແນະນຳແບບເດີມ ຈະເປັນໄປບໍ່ໄດ້ກັບຈຳນວນການບໍລິການອອນລາຍທີ່ທ່ານອາດນຳໃຊ້. ແທນສິ່ງດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ທ່ານສາມາດນຳໃຊ້ຕົວຈັດການລະຫັດຜ່ານທີ່ໄດ້ເຂົ້າລະຫັດ, ເຊັ່ນວ່າ 1Password ຫຼື LastPass, ເພື່ອສ້າງລະຫັດຜ່ານທີ່ເໝາະສົມ ແລະ ຈັດເກັບຂໍ້ມູນຮັບຮອງການເຂົ້າສູ່ບັນຊີຂອງທ່ານ. ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າຜູ້ໂຈມຕີທີ່ເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຕົວຈັດການລະຫັດຜ່ານຂອງທ່ານ ອາດເຂົ້າເຖິງບັນຊີອອນລາຍທັງໝົດຂອງທ່ານໄດ້. ດັ່ງນັ້ນ ທ່ານຕ້ອງຮັບປະກັນວ່າ ລະຫັດຜ່ານທີ່ທ່ານນຳໃຊ້ເພື່ອເຂົ້າສູ່ບັນຊີຕົວຈັດການລະຫັດຜ່ານຂອງທ່ານເປັນໜ້າເຊື່ອຖື, ເປັນເອກະລັກ ແລະ ຈື່ຈຳໄດ້ຢູ່ແລ້ວ ແລະ ທ່ານກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງດ້ວຍສອງປັດໄຈໄດ້. ຍ້ອນທ່ານບໍ່ສາມາດນຳໃຊ້ຕົວຈັດການລະຫັດຜ່ານເພື່ອຈັດເກັບລະຫັດຜ່ານນີ້, ທ່ານສາມາດນຳໃຊ້ໜຶ່ງໃນສອງວິທີທີ່ຄ້າຍຄືກັນເພື່ອສ້າງລະຫັດຜ່ານດ້ວຍຕົນເອງທີ່ເປັນໜ້າເຊື່ອຖືແຕ່ຈື່ຈຳໄດ້. ທ່ານຍັງສາມາດໃຊ້ວິທີການເຫຼົ່ານີ້ສ້າງລະຫັດຜ່ານສຳລັບບັນຊີຜູ້ໃຊ້ອຸປະກອນຂອງທ່ານ ແລະ ການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມດິສ:

• ວິທີການໃຊ້ຂໍ້ຄວາມລະຫັດຜ່ານ: ເລືອກຊຸດຄຳສີ່ຫາຫົກຄຳທີ່ບໍ່ກ່ຽວຂ້ອງທີ່ທ່ານສາມາດສ້າງພາບທາງຈິດໄດ້ຈາກຄຳເຫຼົ່ານັ້ນ. ຈາກນັ້ນແທນຕົວເລກ ຫຼື ສັນຍາລັກສຳລັບບາງຕົວອັກສອນໃນຄຳເຫຼົ່ານີ້ (ເຖິງວ່າຈະຫຼີກເວັ້ນການປ່ຽນແທນທົ່ວໄປ, ເຊິ່ງເອີ້ນວ່າ 'leetspeak', ເຊັ່ນວ່າ 4 ສຳລັບ A ແລະ 3 ສຳລັບ E).

• ວິທີການໃຊ້ປະໂຫຍກ: ເລືອກປະໂຫຍກຍາວໆທີ່ທ່ານສາມາດສ້າງພາບທາງຈິດຈາກປະໂຫຍກເຫຼົ່ານັ້ນ. ສ້າງລະຫັດຜ່ານຈາກຕົວອັກສອນທຳອິດຂອງແຕ່ລະຄຳ ແລະ ຈາກນັ້ນແທນຕົວເລກ ຫຼື ສັນຍາລັກສຳລັບບາງຕົວອັກສອນເຫຼົ່ານີ້ຂ້າງເທິງ (ອີກເທື່ອໜຶ່ງ, ຫຼີກເວັ້ນການປ່ຽນແທນທົ່ວໄປ).

ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າຖ້າທ່ານເປີດໃຊ້ການເຂົ້າເຖິງຕົວຈັດການລະຫັດຜ່ານ ດ້ວຍຂໍ້ມູນເອກະລັກຂອງບຸກຄົນໂດຍໃຊ້ລາຍນິ້ວມື ຫຼື ໃບໜ້າຂອງທ່ານ, ນີ້ຍັງອາດຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ໂຈມຕີສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍບໍ່ຕ້ອງໃຊ້ລະຫັດຜ່ານ.

ຂ. ເປີດໃຊ້ງານການກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງແບບສອງປັດໄຈ (2FA/2SV), ຖ້າມີ.

ການກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງແບບສອງປັດໄຈ (2FA) ແມ່ນມາດຕະການຮັກສາຄວາມປອດໄພເພີ່ມເຕີມ ທີ່ຕ້ອງມີການກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງສອງຮູບແບບແຍກກັນ, ແຕກຕ່າງກັນເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າເຖິງບາງຢ່າງ. ສຳລັບ ການບໍລິການອອນລາຍທີ່ສະໜັບສະໜູນ 2FA, ປັດໄຈທຳອິດແມ່ນບາງຢ່າງທີ່ທ່ານ ຮູ້ (ລະຫັດຜ່ານຂອງທ່ານ) ກັບບາງຢ່າງທີ່ທ່ານ ມີ (ລະຫັດຕົວເລກຈາກແອັບກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງ) ຫຼື ບາງຢ່າງທີ່ທ່ານ ເປັນ (ຂໍ້ມູນເອກະລັກຂອງບຸກຄົນໂດຍໃຊ້ລາຍນິ້ວມື, ໃບໜ້າ ຫຼື ສຽງຂອງທ່ານ). ນັ້ນເພີ່ມລະດັບຄວາມປອດໄພໃຫ້ບັນຊີອອນລາຍຂອງທ່ານ, ເພາະວ່າຜູ້ໂຈມຕີຕ້ອງບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ດ້ວຍລະຫັດຜ່ານຂອງທ່ານຢ່າງດຽວ.

ເວົ້າແທ້, ເມື່ອທ່ານຮັບລະຫັດຕົວເລກໃນຂໍ້ຄວາມຕົວອັກສອນ (ແທນການນຳໃຊ້ແອັບກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງ), ນີ້ແມ່ນການຢືນຢັນສອງຂັ້ນ (2SV), ເພາະວ່າເປັນບາງຢ່າງທີ່ທ່ານ ສົ່ງ ບໍ່ແມ່ນບາງຢ່າງທີ່ທ່ານມີ. ມີຄວາມສ່ຽງໃນການດັກເອົາຂໍ້ມູນ, ແລະ ທ່ານຄວນເລືອກໃຊ້ແອັບກວດສອບຄວາມຖືກຕ້ອງສະເໝີ, ເຊັ່ນວ່າ Authy, ແທນການໃຊ້ SMS ຖ້າມີທາງເລືອກ. ແຕ່ການຢືນຢັນສອງຂັ້ນຍັງມີຄວາມປອດໄພກວ່າການປ້ອງກັນດ້ວຍລະຫັດຜ່ານຢ່າງດຽວ.

5. ນຳໃຊ້ VPN ທີ່ເນັ້ນຄວາມເປັນສ່ວນຕົວຖ້າເຂົ້າເຖິງອິນເຕີເນັດຜ່ານເຄືອຂ່າຍສາທາລະນະ ຫຼື ເຄືອຂ່າຍທີ່ບໍ່ໄວ້ວາງໃຈ.

ເມື່ອທ່ານເຂົ້າເຖິງອິນເຕີເນັດ, ຜູ້ໃຫ້ບໍລິການອິນເຕີເນັດຂອງທ່ານ (ISP) ສາມາດບັນທຶກເວັບໄຊທ໌ທີ່ທ່ານເຂົ້າເບິ່ງ ແລະ ອາດແບ່ງປັນຂໍ້ມູນກັບເຈົ້າໜ້າທີ່. ທ່ານສາມາດໃຊ້ຊັອບແວຣ໌, ທີ່ເອີ້ນວ່າ VPN ຫຼື ເຄືອຂ່າຍສ່ວນຕົວເໝືອນຈິງ, ເຊັ່ນວ່າ Mullvad, ເພື່ອສົ່ງການຢ້ຽມຊົມອິນເຕີເນັດຂອງທ່ານຜ່ານອຸໂມງທີ່ເຂົ້າລະຫັດຈາກອຸປະກອນຂອງທ່ານໄປຫາໜຶ່ງໃນເຊີບເວີຂອງຜູ້ໃຫ້ບໍລິການ VPN ແລະ ຈາກນັ້ນໄປຫາເວັບໄຊທ໌ທີ່ທ່ານກຳລັງເຂົ້າຊົມ. ນີ້ຈະປິດບັງທີ່ຢູ່ IP ຂອງທ່ານຈາກເວັບໄຊທ໌ເຫຼົ່ານັ້ນ, ISP ຂອງທ່ານ ແລະ ການເຝົ້າລະວັງໂດຍອີງໃສ່ເຄືອຂ່າຍບາງຢ່າງ (ເຖິງວ່າທ່ານອາດຍັງຖືກຕິດຕາມດ້ວຍວິທີອື່ນໆ, ເຊັ່ນວ່າ ການພິມລາຍນິ້ວມືຂອງອຸປະກອນ ແລະ ຕົວຕິດຕາມເວັບໄຊທ໌).

VPN ອາດເປັນປະໂຫຍດເມື່ອທ່ານກຳລັງເຂົ້າເຖິງອິນເຕີເນັດຜ່ານເຄືອຂ່າຍສາທາລະນະ ຫຼື ເຄືອຂ່າຍທີ່ບໍ່ໄວ້ວາງໃຈ, ເຊັ່ນວ່າ ໃນຮ້ານກາເຟ ຫຼື ໂຮງແຮມ. ຖ້າຜູ້ໃຫ້ບໍລິການເຄືອຂ່າຍເປັນອັນຕະລາຍ, ພວກເຂົາອາດສາມາດຕິດຕາມການຢ້ຽມຊົມອິນເຕີເນັດຂອງທ່ານ ແລະ ແມ່ນແຕ່ໄດ້ລະຫັດຜ່ານ ສຳລັບບັນຊີອອນລາຍຂອງທ່ານ. ເນື່ອງຈາກ VPN ໃຫ້ອຸໂມງທີ່ປອດໄພຈາກອຸປະກອນຂອງທ່ານໄປຫາໜຶ່ງໃນເຊີບເວີຂອງຜູ້ໃຫ້ບໍລິການ VPN, ຜູ້ດຳເນີນງານເຄືອຂ່າຍຈິ່ງບໍ່ຄວນຕິດຕາມກິດຈະກຳອອນລາຍຂອງທ່ານ.

ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າຜູ້ໃຫ້ບໍລິການ VPN ຫຼື ສູນຂໍ້ມູນຂອງພາກສ່ວນທີສາມ (ແລະ ISP ຂອງພວກເຂົາ) ທີ່ພວກເຂົາໃຊ້ອາດຮັກສາບັນທຶກການຢ້ຽມຊົມ ແລະ ຂໍ້ມູນອື່ນໆທີ່ສາມາດນຳໃຊ້ເພື່ອລະບຸ ແລະ/ຫຼື ຕິດຕາມທ່ານ. ເຊີບເວີ VPN ອາດຍັງຕັ້ງຢູ່ໃນເຂດອຳນາດສານທີ່ມີການເຝົ້າລະວັງຈຳນວນຫຼາຍ ຫຼື ມີການເກັບຂໍ້ມູນຂະໜາດໃຫຍ່ເຊິ່ງອາດຍັງເປີດເຜີຍທ່ານ ແລະ ກິດຈະກຳຂອງທ່ານຜ່ານການວິເຄາະຂໍ້ມູນ. ທ່ານຍັງຕ້ອງຈື່ໄວ້ວ່າການໃຊ້ VPN ສາມາດເຮັດໃຫ້ເກີດການແຈ້ງເຕືອນ ຫຼື ສົງໄສກ່ຽວກັບທ່ານ ແລະ VPN ເປັນສິ່ງທີ່ຜິດກົດໝາຍ ຫຼື ຖືກຄວບຄຸມຈາກລັດຖະບານໃນຫຼາຍປະເທດ.

6. ລົບຂໍ້ມູນທີ່ລະອຽດອ່ອນຢ່າງປອດໄພໃນທຸກຮູບແບບ ແລະ ການປ່ຽນແປງຕ່າງໆທັນທີທີ່ບໍ່ຈຳເປັນອີກຕໍ່ໄປ, ແລະ ຮັບປະກັນວ່າບໍ່ສາມາດກູ້ຄືນໄດ້.

ເມື່ອທ່ານລົບຂໍ້ມູນຈາກອຸປະກອນຂອງທ່ານ ຫຼື ຕົວກາງໃນການເກັບຂໍ້ມູນພາຍນອກ, ປະສິດທິພາບຂອງສິ່ງນີ້ອາດແຕກຕ່າງກັນໄປ. ຮາດດິສໄດຣຟ໌ (HDD) ສ່ວນໃຫຍ່ສາມາດລົບໄດ້ໂດຍການຂຽນຂໍ້ມູນແບບສຸ່ມຊ້ຳໆໄປຫາພື້ນທີ່ຈັດເກັບຂໍ້ມູນທັງໝົດ; ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ນີ້ບໍ່ສາມາດເຮັດໄດ້ໃນອຸປະກອນແບບ SSD ລຸ້ນໃໝ່. ບົນ SSD, ຂໍ້ມູນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍຖືກຈັດຢູ່ໃນພື້ນທີ່ເກັບສຳຮອງເພື່ອຈຳກັດການຫຼຸ້ຍຫ້ຽນ ແລະ ຮອຍແຫງຢູ່ໄດຣຟ໌. ນີ້ໝາຍຄວາມວ່າການລົບຕົວກາງໃນການຈັດເກັບທີ່ມີຂໍ້ມູນທີ່ບໍ່ໄດ້ເຂົ້າລະຫັດຢ່າງປອດໄພ ອາດເປັນໄປບໍ່ໄດ້ກັບຊັອບແວຣ໌ພຽງຢ່າງດຽວ; ການທຳລາຍຕົວໄດຣຟ໌ທີ່ຖືກຕ້ອງອາດເປັນທາງເລືອກດຽວທີ່ປອດໄພ. ຖ້າທ່ານກຳລັງໃຊ້ການເຂົ້າລະຫັດແບບເຕັມດິສບົນອຸປະກອນ – ລວມມີອຸປະກອນທີ່ມີ SSD – ເຊິ່ງວ່າຄວາມຈຳເປັນໃນການລົບທີ່ປອດໄພຈະຫຼຸດລົງແຕ່ກໍ່ຍັງມີຢູ່.

ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າບໍ່ແມ່ນຂໍ້ມູນທັງໝົດຂອງທ່ານທີ່ຈະຖືກຈັດເກັບໄວ້ບົນອຸປະກອນເອເລັກໂຕຣນິກ. ທ່ານຄວນຈັດເກັບຕົວກາງທີ່ຈັບຕ້ອງໄດ້ທີ່ມີຂໍ້ມູນລະອຽດອ່ອນໃຫ້ປອດໄພ, ເຊັ່ນວ່າ ປຶ້ມບັນທຶກ ຫຼື ສິ່ງທີ່ພິມອອກ. ເມື່ອຂໍ້ມູນບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນອີກຕໍ່ໄປ ຫຼື ຖ້າມີຂໍ້ມູນຢູ່ຕໍ່ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສ່ຽງຫຼາຍເກີນໄປ, ທ່ານຄວນທຳລາຍໂດຍການຕັດເປັນຕ່ອນດ້ວຍເຄື່ອງຕັດເຈ້ຍແບບຂວາງ ແລະ ເຜົາ, ເຖິງວ່າວິທີການທີ່ມີປະສິດທິພາບສູງສຸດຈະແຕກຕ່າງກັນຕາມແຕ່ລະຂະໜາດ. ການທຳລາຍຕ້ອງເປັນຂີ້ເຫຍື້ອເຊິ່ງວັດຖຸເດີມບໍ່ສາມາດປະກອບຄືນໃໝ່ໄດ້ອີກ. ຢ່າຖິ້ມຂໍ້ມູນລະອຽດອ່ອນລົງໃນຂີ້ເຫຍື້ອປຽກ ຫຼື ຂີ້ເຫຍື້ອແຫ້ງ, ຍ້ອນເປັນເລື່ອງທຳມະດາທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຈະຄົ້ນຖັງຂີ້ເຫຍື້ອໃນເຮືອນ ແລະ ສຳນັກງານເພື່ອເປີດເຜີຍເອກະສານ ແລະ ຂໍ້ມູນທີ່ມີອັນຕະລາຍອື່ນໆ.

1. ຮັກສາສຸຂະອະນາໄມການນອນທີ່ດີ, ລວມທັງການສ້າງກິດຈະວັດປົກກະຕິໃນຕອນກາງຄືນ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມການນອນສະບາຍ, ຖ້າເປັນໄປໄດ້.

ການນອນແມ່ນມີຄວາມສ ຄັນຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບ. ຜູ້ໃຫຍ່ໂດຍສະເລ່ຍຕ້ອງການນອນຫຼັບເຈັດຫາເກົ້າຊົ່ວໂມງຕໍ່ຄືນ. ການນອນທີ່ມີຄຸນນະພາບບໍ່ພຽງພໍຈະສົ່ງຜົນຕໍ່ຫຼາຍໆດ້ານໃນຊີວິດຂອງທ່ານຍາມຕື່ນ. ການອຶດນອນ ຫຼື ນອນບໍ່ຫຼັບຈະສົ່ງຜົນຕໍ່ອາລົມ, ສະມາທິ ແລະ ຄວາມຈຳຂອງທ່ານ ແລະ ໄລຍະຍາວອາດເຮັດໃຫ້ລະບົບພູມຕ້ານທານຂອງທ່ານອ່ອນແອລົງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຄວາມດັນເລືອດສູງຂຶ້ນ ເປັນຕົ້ນ. ບໍ່ວ່າທ່ານມີທ່າອ່ຽງທີ່ຈະນອນຫຼັບດີ ຫຼື ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການນອນໃຫ້ອີ່ມຕອນກາງຄືນ, ເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ຈະຮັກສາຄວາມເຄີຍຊິນທີ່ດີໃນການນອນ.

ດີທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ທ່ານສາມາດເຮັດໄດ້ຄື, ພະຍາຍາມສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເຢັນ, ມືດ ແລະ ງຽບສະຫງົບໃນການນອນ. ເອົາທຸກຢ່າງທີ່ກ່ຽວກັບວຽກອອກຈາກບ່ອນທີ່ທ່ານນອນ ລວມທັງໂທລະສັບຂອງທ່ານຖ້າເປັນໄປໄດ້. ຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງຊົ່ວໂມງກ່ອນທ່ານຢາກນອນ, ຫຼີກເວັ້ນການກິນ, ດື່ມ (ໂດຍສະເພາະເຫຼົ້າ ແລະ ຄາເຟອີນ), ສູບຢາ, ເບິ່ງໜ້າຈໍ ແລະ ກິດຈະກຳທີ່ກະຕຸ້ນທັງໝົດ, ລວມທັງການອອກກຳລັງກາຍ. ພະຍາຍາມປ່ອຍວາງຄວາມກັງວົນ ແລະ ລາຍການທີ່ຕ້ອງເຮັດຂອງທ່ານໄວ້ດ້ານໜຶ່ງ ແລະ ສົ່ງເສີມການພັກຜ່ອນ ແລະ ຜ່ອນຄາຍຢ່າງມີສະຕິ. ເມື່ອເປັນໄປໄດ້, ຄວນເຂົ້ານອນໃນເວລາດຽວກັນທຸກໆຄືນ ແລະ ຕື່ນນອນໃນເວລາດຽວກັນແຕ່ລະເຊົ້າ,ອອກມານອກຮັບແສງຈາກທໍາມະຊາດໃຫ້ໄວເທົ່າທີ່ຈະໄວໄດ້. ການອອກກຳລັງກາຍຕອນກາງເວັນເປັນປະຈຳຈະສົ່ງເສີມຄວາມຍາວ ແລະ ຄຸນນະພາບໃນການນອນຂອງທ່ານ.

ໃສ່ໃຈຕໍ່ການປ່ຽນແປງກະທັນຫັນ ແລະ ແບບອະທິບາຍບໍ່ໄດ້ກ່ຽວກັບຄຸນນະພາບ ແລະ ປະລິມານຂອງການນອນ ຫຼື ຕາຕະລາງການນອນ/ການຕື່ນຕາມປົກກະຕິຂອງທ່ານ. ການຕື່ມ ບັນທຶກການນອນ ຫຼື ນຳໃຊ້ແອັບຕິດຕາມ, ເຊັ່ນວ່າ Sleep Cycle ຫຼື SleepScore, ອາດຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານລະບຸການປ່ຽນແປງໃດໜຶ່ງໄດ້.ການປ່ຽນແປງຮູບແບບການນອນຂອງທ່ານອາດສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ສຸຂະອະນາໄມການນອນຂອງທ່ານຕ້ອງການຄວາມເອົາໃຈໃສ່ໂດຍໃຊ້ຄູ່ມືຂ້າງເທິງນັ້ນ. ຖ້າການນອນຂອງທ່ານບໍ່ດີຂຶ້ນ, ທ່ານຄວນປຶກສາຜູ້ໃຫ້ບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບ ຫຼື ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສຸຂະພາບຈິດ. ຄວາມຜິດປົກກະຕິດ້ານການນອນເຊັ່ນ: ນອນບໍ່ຫຼັບ, ຢຸດຫາຍໃຈຂະນະນອນຫຼັບ ແລະ ກຸ່ມອາການຂາຢູ່ບໍ່ເປັນສຸກ, ອາດໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຈາກການສະໜັບສະໜູນຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານ, ເຊັ່ນວ່າ ການບຳບັດດ້ານຄວາມຄິດ ແລະ ພຶດຕິກຳ (CBT) ຫຼື ຢາປິ່ນປົວ.

2. ກິນອາຫານຕາມປົກກະຕິ ແລະ ຮັກສາອາຫານທີ່ມີປະໂຫຍດ.

ອາຫານທີ່ພວກເຮົາເລືອກກິນ, ເມື່ອພວກເຮົາກິນລົງໄປ ແລະ ປະລິມານທີ່ພວກເຮົາບໍລິໂພກແມ່ນມີຄວາມສຳຄັນຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງພວກເຮົາ. ລະດັບພະລັງງານ, ອາລົມ, ພຶດຕິກຳ ແລະ ສຸຂະພາບໃນໄລຍະຍາວຂອງພວກເຮົາ ທັງໝົດລ້ວນໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກການເລືອກກິນອາຫານປະຈຳວັນຂອງພວກເຮົາ.

ວຽກທີ່ພວກເຮົາເຮັດອາດເປັນສິ່ງຕ້ອງການ, ແລະ ບາງຄັ້ງກໍ່ເປັນສິ່ງດຶງດູດໃຫ້ໄປຫາຄາເຟອີນ ຫຼື ອາຫານຫວ່າງທີ່ມີນ້ຳຕານເພື່ອໃຫ້ພວກເຮົາຜ່ານມື້ທີ່ມີຄວາມຄຽດໄດ້. ໃນທາງດຽວກັນ, ຕາຕະລາງເວລາທີ່ຫຍຸ້ງອາດກະຕຸ້ນໃຫ້ພວກເຮົາປະຄາບອາຫານບາງຄັ້ງຄາວ ຫຼື ກິນໃນເວລາທີ່ບໍ່ປົກກະຕິເຊັ່ນວ່າ ຕອນເດິກ. ການເລືອກເຫຼົ່ານີ້ຈະເຮັດໃຫ້ລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດຂອງທ່ານເພີ່ມຂຶ້ນແລະ ຫຼຸດລົງ, ແລະ ອາດເຮັດໃຫ້ທ່ານຕ້ອງການຄາໂບໄຮເດຣດຫຼາຍກວ່າທີ່ຈຳເປັນຕົວຈິງ. ໂພຊະນາການ ແລະ ອາຫານທີ່ບໍ່ດີໃນໄລຍະຍາວສາມາດນຳໄປສູ່ບັນຫາສຸຂະພາບໄດ້, ລວມທັງໂລກອ້ວນ, ເບົາຫວານ, ແລະ ຄວາມດັນເລືອດສູງ. ສະນັ້ນ ຈິ່ງເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ຈະຕັດສິນໃຈຢ່າງຮອບຄອບຮອບທັງ ສິ່ງທີ່ ພວກເຮົາກິນ ແລະ ເວລາທີ່​ ພວກ​ເຮົາ​ກິນ.

ມັນອາດຊ່ວຍໃນການວາງແຜນລ່ວງໜ້າໄດ້ ແລະ ໃຫ້ມີອາຫານ ແລະ ອາຫານວ່າງທີ່ດີຕໍ່ສຸຂະພາບຕິດມືໄວ້ ແລະ ບໍ່ຊື້ເມື່ອທ່ານເມື່ອຍ ຫຼື ຫິວ. ເລືອກອາຫານທີ່ມີໂປຣຕີນສູງ ແລະ ໄຂມັນອີ່ມຕົວ ແລະ ໄຂມັນທຣານສ໌ຕ່ຳ (ເຖິງວ່າເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ມີໄຂມັນບໍ່ອີ່ມຕົວເຊິງດ່ຽວ ແລະ ເຊິງຊ້ອນປະລິມານເລັກໜ້ອຍໃນອາຫານຂອງທ່ານກໍ່ຕາມ). ກິນໝາກໄມ້ ແລະ ຜັກຊະນິດຕ່າງໆຢ່າງໜ້ອຍຫ້າຫາເຈັດສ່ວນ (80 ກຣາມຂອງແຕ່ລະສ່ວນ) ທຸກໆມື້.

ການດື່ມນ້ຳໃຫ້ພຽງພໍຈະຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານຮັກສາລະດັບພະລັງງານ ແລະ ສະມາທິຕະຫຼອດມື້. ຄຳແນະນຳຢ່າງເປັນທາງການກ່ຽວກັບປະລິມານທາດແຫຼວທີ່ທ່ານຕ້ອງການໃນແຕ່ລະມື້ແຕກຕ່າງກັນໄປແຕ່ລະປະເທດ, ແຕ່ໂດຍທົ່ວໄປແມ່ນປະມານສອງລິດ (ໂດຍປະມານໜຶ່ງສ່ວນຫ້າຂອງນ້ຳແມ່ນມາຈາກອາຫານທີ່ພວກເຮົາກິນ). ໂດຍທົ່ວໄປ, ຈິ່ງເປັນຄວາມຄິດທີ່ດີທີ່ຈະດື່ມນ້ຳຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງຈອກແຕ່ລະຄາບອາຫານ ແລະ ລະຫວ່າງອາຫານ; ກ່ອນ, ລະຫວ່າງ ແລະ ຫຼັງອອກກຳລັງກາຍ ຫຼື ກິດຈະກຳທາງຮ່າງກາຍ; ແລະ ຖ້າທ່ານຮູ້ສຶກຫິວນ້ຳ.

3. ຍ່າງ, ອອກກຳລັງກາຍ ຫຼື ຫຼຶ້ນກິລາເປັນປະຈຳ.

ມີປະໂຫຍດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍສຳລັບການອອກກຳລັງກາຍເປັນປະຈຳ ເຊິ່ງນອກຈາກຜົນກະທົບທາງດ້ານຮ່າງກາຍທີ່ເຫັນໄດ້ຊັດເຈນໃນການເຮັດໃຫ້ສຸຂະພາບຂອງຫົວໃຈເສັ້ນເລືອດດີຂຶ້ນ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍຂອງພວກເຮົາແຂງແຮງ. ການຄົ້ນຄວ້າສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າການອອກກ ລັງກາຍເປັນປະຈຳ ແມ່ນໜຶ່ງໃນວິທີທີ່ດີສຸດໃນການຕອບສະໜອງຕໍ່ຄວາມຄຽດ, ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມວິຕົກກັງວົນ, ເພີ່ມຄຸນຄ່າຂອງຕົນເອງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ການນອນດີຂຶ້ນ. ການອອກກຳລັງກາຍເຮັດໃຫ້ມີການລັ່ງສານເອນດໍຟີນ ແລະ ສານສື່ປະສາດອື່ນໆ (ຕົວສົ່ງສານເຄມີ), ລວມທັງໂດປາມີນ, ນໍອີພີເນຟຣີນ, ແລະ ຊີໂຣໂທນີນ. ສານເຄມີໃນສະໝອງເຫຼົ່ານີ້ລ້ວນມີບົດບາດສຳຄັນໃນການຄວບຄຸມອາລົມ ແລະ ເຮັດໃຫ້ລະດັບຄວາມຄຽດຫຼຸດລົງ.

ການອອກກຳລັງກາຍທີ່ມີຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນສູງ, ລວມທັງການແລ່ນ, ເຕັ້ນແອໂຣບິກ, ແລະ ກິລາ, ຈະໃຫ້ປະໂຫຍດຕໍ່ສຸຂະພາບທາງຮ່າງກາຍສູງສຸດ. ແຕ່ເຖິງວ່າການເຮັດກິດຈະກຳລະດັບປານກາງເຊັ່ນ: ການຍ່າງໄວ ຫຼື ຂີ່ລົດຖີບ, ສ່ວນໜຶ່ງຂອງກິດຈະວັດປະຈຳວັນຂອງທ່ານກໍ່ຈະມີຜົນກະທົບທາງບວກ, ໂດຍສະເພາະຖ້າທ່ານເຮັດຮ່ວມກັບການຫຼຸດຜ່ອນພຶດຕິກຳນັ່ງນອນຢູ່ລ້າໆໃນຍາມວ່າງ. ການປະສົມປະສານກິດຈະກຳທີ່ເສີມສ້າງກ້າມຊີ້ນມັດໃຫຍ່ຂອງທ່ານ, ເຊັ່ນວ່າ ໂຍຄະ ຫຼື ການເຮັດສວນ, ກໍ່ເປັນສິ່ງສຳຄັນເຊັ່ນກັນ. ໂດຍລວມແລ້ວຈະຊ່ວຍໃນການເລືອກກິດຈະກຳທີ່ທ່ານມັກ ແລະ ຕັ້ງໃຈລໍຖ້າ, ຫຼາຍກວ່າຈະກຳນົດລະບອບເຂັ້ມງວດຕໍ່ຕົນເອງວ່າທ່ານຮູ້ສຶກວ່າທ່ານ ຄວນມີສ່ວນຮ່ວມແຕ່ເລື້ອຍໆອາດເຮັດແນວນັ້ນບໍ່ໄດ້. ຖ້າທ່ານມີຄວາມພິການ ຫຼື ການເຄື່ອນໄຫວຫຼຸດລົງ, ອາດຍັງມີກິດຈະກຳແອໂຣບິກ ແລະ ການອອກກຳລັງກາຍທີ່ໃຊ້ຄວາມທົນທານ ແລະ ການຫົດຢືດເຊິ່ງຈະເໝາະສົມກັບຄວາມສາມາດທາງຮ່າງກາຍຂອງທ່ານ.

ການປະສົມປະສານການອອກກຳລັງກາຍເປັນປະຈຳ ແລະ ກິດຈະກຳທາງຮ່າງກາຍເຂົ້າໃນຕາຕະລາງເວລາຂອງທ່ານ ກໍ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານໄດ້ພັກຜ່ອນ ແລະ ຮັກສາສົມດຸນທີ່ດີຂຶ້ນຕໍ່ສຸຂະພາບໃນຊີວິດ-ວຽກງານ. ສຳລັບບາງກຸ່ມຄົນ, ກິລາເປັນທີມ ແລະ ກິດຈະກຳທາງຮ່າງກາຍອື່ນໆຕື່ມອີກໃນສັງຄົມອາດໃຫ້ປະໂຫຍດເພີ່ມເຕີມ, ຍ້ອນການເປັນສະມາຊິກຂອງກຸ່ມເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາມີເປົ້າໝາຍຮ່ວມກັນ, ການພົວພັນທາງສັງຄົມ ແລະ ຄວາມຮູ້ສຶກເຊື່ອມໂຍງ, ເຊິ່ງທັງໝົດນີ້ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ສະຫວັດດີພາບດີຂຶ້ນ.

4. ແກ້ໄຂການເຈັບເປັນ ຫຼື ການບາດເຈັບທາງຮ່າງກາຍ, ແລະ ໃຫ້ເວລາໃນການປິ່ນປົວຕົນເອງ.

ເປັນສິ່ງດຶງດູດໃຫ້ເຊື່ອວ່າວຽກງານຂອງພວກເຮົາມີຄວາມສຳຄັນຫຼາຍ ແລະ ພາລະຂອງພວກເຮົາກໍ່ໜັກຫຼາຍຈົນບໍ່ມີເວລາເຈັບເປັນ. ໃນຄວາມເປັນຈິງ, ການສືບຕໍ່ເຮັດວຽກເມື່ອພວກເຮົາບໍ່ສະບາຍແມ່ນເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ການຟື້ນຕົວໄລຍະສັ້ນ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງພວກເຮົາໃນໄລຍະຍາວ. ຖ້າທ່ານບໍ່ສົນໃຈການເຈັບເປັນ ແລະ ການບາດເຈັບ, ທ່ານອາດກຳລັງເລີ່ມມີສະພາບດ້ານສຸຂະພາບທີ່ຮ້າຍແຮງ ແລະ ຊໍາເຮື້ອ. ທ່ານຍັງອາດຈຳຕ້ອງອາໄສກົນໄກການຮັບມືທີ່ບໍ່ດີຕໍ່ສຸຂະພາບ, ເຊັ່ນວ່າ ການໃຊ້ຢາແກ້ປວດຫຼາຍເກີນໄປ ຫຼື ດື່ມຄາເຟອີນຫຼາຍເກີນໄປ. ໃນໄລຍະສັ້ນ, ຖ້າທ່ານສົງໄສວ່າທ່ານແຂງແຮງພໍທີ່ຈະເຮັດວຽກຢ່າງມີປະສິດທິພາບ, ອາດເປັນຄວາມຄິດທີ່ດີທີ່ຈະຢຸດ, ພັກຜ່ອນ ແລະ ຟື້ນຕົວ.

ການເຮັດວຽກຜ່ານຄວາມເຈັບເປັນຍັງເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ຜູ້ອື່ນໆເຊັ່ນກັນ. ພະຍາດຊຶມເຊື້ອສາມາດແຜ່ລາມໄດ້ງ່າຍໃນຊຸມຊົນ ຫຼື ບ່ອນເຮັດວຽກ ແລະ ຕິດໃສ່ຜູ້ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດ ແລະ ຜູ້ອື່ນໆທີ່ພວກເຮົາເຮັດວຽກນຳ. ພວກເຮົາຍັງອາດສົ່ງຜົນຕໍ່ປະສິດທິພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງເພື່ອນຮ່ວມງານພວກເຮົາ ຖ້າມີພວກເຮົາຢູ່ນຳ, ມີແຕ່ກະວົນກະວາຍ, ສັບສົນ ແລະ ເຮັດວຽກຢ່າງບໍ່ມີປະສິດທິພາບ.

ເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ຕ້ອງຄົ້ນຫາວ່າອາການສະແດງທາງຮ່າງກາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນຊ້ຳໆເຊື່ອມໂຍງກັບຄວາມກົດດັນທາງຈິດໃຈ ຫຼື ບໍ່. ສະພາບທາງດ້ານຮ່າງກາຍ, ເຊັ່ນວ່າ ໄມເກຣນ ແລະ ກຸ່ມອາການລຳໄສ້ປັ່ນປ່ວນ, ຢ່າງໜ້ອຍສຸດອາດມີສ່ວນເກີດຈາກຄວາມຄຽດ ແລະ ຄວາມວິຕົກກັງວົນ. ບໍ່ວ່າເຫດຜົນໃດເບື້ອງຫຼັງການເຈັບເປັນ ຫຼື ການບາດເຈັບຂອງທ່ານກໍ່ຕາມ, ໃຫ້ໃຊ້ວິທີການດູແລຕົນເອງ ແລະ ໃຫ້ເວລາປິ່ນປົວຕົນເອງ. ປະຕິບັດຕາມຄຳແນະນຳທີ່ນີ້ກ່ຽວກັບການນອນ, ການກິນອາຫານ, ການອອກກຳລັງກາຍ, ການຝຶກສະມາທິ, ຫຼີກເວັ້ນຢາເສບຕິດ ແລະ ເຫຼົ້າ ແລະ ການຕິດຕໍ່ກັບໝູ່ສະໜິດ ແລະ ຄອບຄົວ. ເວົ້າກັບຜູ້ໃຫ້ບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບໃຫ້ໄວເທົ່າທີ່ຈະໄວໄດ້ຖ້າທ່ານມີຄວາມກັງວົນ.

5. ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການສຳຫຼວດຕົນເອງ ແລະ ການປະຕິບັດຢ່າງມີວິຈາລະນະຍານທຸກວັນ.

ພວກເຮົາທຸກຄົນມີບົດບາດທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ແລະ ສັບສົນພາຍໃນຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ແລະ ບ່ອນເຮັດວຽກຂອງພວກເຮົາ. ສຳລັບຫຼາຍໆຄົນ, ຍຸກດິຈິຕອນໝາຍຄວາມວ່າພວກເຮົາສາມາດຕິດຕໍ່ເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ຜູ້ອື່ນໆເມື່ອໃດ ແລະ ບ່ອນໃດກໍ່ໄດ້. ແລະ ສື່ສັງຄົມ ແລະ ວົງຈອນຂ່າວຕະຫຼອດເວລາ (24/7) ຮຽກຮ້ອງຄວາມສົນໃຈຕໍ່ເນື່ອງຈາກພວກເຮົາ. ຕໍ່ກັບສາກຫຼັງນີ້, ເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ຕ້ອງມີບ່ອນວ່າງສຳລັບ ການ ເຮັດວຽກ ຫັກໂຫມ.

ກິດຈະກຳຕ່າງໆໃນຊີວິດປະຈຳວັນທີ່ຫຼາກຫຼາຍສາມາດຊ່ວຍໃນການສຳຫຼວດຕົນເອງ ແລະ ການມີວິຈາລະນະຍານ. ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ລວມມີການບັນທຶກຂໍ້ມູນ, ການອ່ານ, ການເຮັດສວນ, ການແຕ່ງກິນ ຫຼື ການຟັງເພງ. ກິດຈະກຳດັ່ງກ່າວສາມາດເພີ່ມຄວາມຮູ້ສຶກສົມດຸນ, ຄວາມຮູ້ສຶກຂອບໃຈ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງພວກເຮົາ. ນອກຈາກນີ້, ຍັງມີການປະຕິບັດຈາກພາຍໃນ ຫຼື ທາງຈິດວິນຍານຫຼາຍຢ່າງທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ຈິດໃຈຂອງພວກເຮົາສະຫງົບ, ຄວບຄຸມຮ່າງກາຍຂອງພວກເຮົາ ແລະ ສ້າງຄວາມຮູ້ສຶກສະບາຍ ແລະ ພໍໃຈຫຼາຍຂຶ້ນ.

ການຝຶກສະມາທິແມ່ນການຝຶກໃຫ້ມີວິຈາລະນະຍານ ແລະ ເນັ້ນໃສ່ວັດຖຸສະເພາະໃດໜຶ່ງ, ຄວາມຄິດ, ສຽງ, ການສະແດງໃຫ້ເຫັນ, ການເຄື່ອນໄຫວ ຫຼື ລົມຫາຍໃຈ. ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງ, ການຝຶກສະມາທິຈະເລີນສະຕິ, ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມເພີ່ມຂຶ້ນໃນຊຸມປີຜ່ານມາໂດຍສອດຄ່ອງກັບຫຼັກຖານດ້ານປະສິດທິຜົນທີ່ກຳລັງເພີ່ມຂຶ້ນ. ສະຕິແມ່ນສະພາວະທາງຈິດໃຈຂອງການຮັບຮູ້; ເຊິ່ງກຳລັງປາກົດມີຢູ່ໃນຂະນະນີ້, ໂດຍບໍ່ມີການຕັດສິນ. ໄດ້ຮັບການພິສູດແລ້ວວ່າໃຫ້ຜົນທີ່ເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ຄວາມຄຽດ, ຈຸດສົນໃຈ ແລະ ປະຕິກິລິຍາທາງດ້ານອາລົມ. ທ່ານອາດສາມາດເຂົ້າເຖິງຫ້ອງຮຽນຝຶກສະມາທິໃນປະເພນີທ້ອງຖິ່ນທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ຫຼື ທ່ານສາມາດປະຕິບັດການຝຶກຄົນດຽວທຸກວັນດ້ວຍການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກປຶ້ມ ຫຼື ແອັບ, ເຊັ່ນວ່າ Calm ຫຼື Headspace.

ຖ້າທ່ານເປັນຄົນທີ່ມີສັດທາ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວອາດເປັນຮາກຖານສຳຄັນໃນຊີວິດຂອງທ່ານທີ່ຈະເຂົ້າຮ່ວມການຝຶກສະມາທິ ແລະ ການສູດມົນພາວະນາ, ແລະອາດຈະພົບຄວາມຮູ້ສຶກເລິກເຊິ່ງໃນຄວາມໝາຍເຫຼົ່ານີ້ ແລະ ການປະຕິບັດທາງຈິດວິນຍານອື່ນໆ.

ຍັງສາມາດສົ່ງເສີມການສຳຫຼວດຕົນເອງໄດ້ຜ່ານການເຄື່ອນໄຫວ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ໂຍຄະແມ່ນການປະຕິບັດແບບບູຮານທີ່ສະໜັບສະໜູນສຸຂະພາບ ແລະ ການຜ່ອນຄາຍຜ່ານທ່າທາງ ຫຼື ທ່າທີ ແລະ ເຮັດວຽກຮ່ວມກັບລົມຫາຍໃຈ ແລະ ສະມາທິ. ຄຽງຄູ່ກັບຜົນປະໂຫຍດທາງຮ່າງກາຍ, ມັນສາມາດຫຼຸດຜ່ອນຄວາມຄຽດ, ຄວາມວິຕົກກັງວົນ ແລະ ພາວະຊຶມເສົ້າ ແລະ ເຮັດໃຫ້ການນອນດີຂຶ້ນ. ຮູບແບບອື່ນໆຂອງກິດຈະກຳທາງກາຍ, ເຊັ່ນວ່າ ການຍ່າງຊົມທຳມະຊາດອາດເປັນວິທີຂອງທ່ານເພື່ອສົ່ງເສີມການຜ່ອນຄາຍ ແລະ ຄວາມຮູ້ສຶກສະຫງົບ.

6. ບໍ່ນຳໃຊ້ຢາ ຫຼື ເຫຼົ້າເປັນວິທີຮັບມືກັບຄວາມຄຽດ ຫຼື ການບາດເຈັບ.

ການນຳໃຊ້ຢາບັນເທົາທຸກເຮັດໃຫ້ມີບັນຫາທີ່ສັບສົນສຳລັບສຸຂະພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບ. ບຸກຄົນ, ຊຸມຊົນ ແລະ ສັງຄົມລ້ວນແຕ່ແຕກຕ່າງກັນໃນເລື່ອງຄວາມຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ, ການຄະລຳ ແລະ ແນວຄິດເລື່ອງການທຳລາຍ. ແຕ່ຕ້ອງໃສ່ໃຈວ່າຖ້າທ່ານກຳລັງລະເມີດກົດໝາຍໃນປະເທດທີ່ທ່ານກຳລັງດຳລົງຊີວິດຢູ່, ແມ່ນທ່ານກຳລັງເອົາຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຕົນ ແລະ ອາດເຮັດໃຫ້ຊີວິດຄອບຄົວຂອງທ່ານຕົກຢູ່ໃນອັນຕະລາຍ.

ໃນນາມເປັນສານເສບຕິດທີ່ອອກລິດຕໍ່ຈິດໃຈເຊິ່ງເປັນທີ່ຍອມຮັບທາງສັງຄົມໃນຫຼາຍສັງຄົມ, ເຫຼົ້າເປັນສິ່ງທ້າທາຍພິເສດ. 'ພະຍາດຕິດເຫຼົ້າທີ່ເບິ່ງບໍ່ເຫັນ' ຂອງຜູ້ທີ່ດື່ມເຫຼົ້າເປັນປະຈຳໃນຕອນທ້າຍຂອງມື້ທີ່ຫຍຸ້ງວຽກ ຫຼື ມີຄວາມຄຽດອາດສ່ຽງທີ່ຈະມີຜົນທາງລົບຕໍ່ສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ, ໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານ, ເພາະສາມາດສົ່ງຜົນໃຫ້ເກີດອາລົມແປປວນ, ຄວາມອິດເມື່ອຍ ແລະ/ຫຼື ການເຈັບເປັນເກີດຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ຖ້າທ່ານດື່ມເຫຼົ້າເປັນປະຈຳ, ທ່ານຄວນຕັ້ງເປົ້າໝາຍວ່າຈະບໍ່ດື່ມເຫຼົ້າສອງ ຫຼື ສາມມື້ຕໍ່ອາທິດ, ແລະ ດື່ມໃນລະດັບປານກາງໃນເວລາອື່ນເທົ່ານັ້ນ. ແຕ່ກໍ່ເປັນປະໂຫຍດສຳລັບພວກເຮົາແຕ່ລະຄົນໃນການປະເມີນທາງເລືອກຢ່າງສະໝ່ຳສະເໝີ ແລະ ຢ່າງຊື່ສັດກ່ຽວກັບເຫຼົ້າ ແລະ ໃສ່ໃຈຄຳນຶງເຖິງການເພິ່ງພາອາໄສກັນ. ການ ທົດສອບເພື່ອກຳນົດຄວາມຜິດປົກກະຕິຈາກການນຳໃຊ້ເຫຼົ້າ (AUDIT), ອອກແບບໂດຍອົງການອະນາໄມໂລກ (WHO), ສາມາດຊ່ວຍທ່ານປະເມີນຕົນເອງກ່ຽວກັບການບໍລິໂພກເຫຼົ້າ ແລະ ກຳນົດຜົນສະທ້ອນຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງທ່ານ. ການທົດສອບນີ້ມີຢູ່ແລ້ວກວ່າ 40 ພາສາ.

ໂດຍທົ່ວໄປ, ອາການທີ່ບອກວ່າທ່ານມີຄວາມສຳພັນທີ່ບໍ່ດີຕໍ່ສຸຂະພາບກັບສານເສບຕິດ ລວມມີອາການເມົາຄ້າງ ຫຼື ພາວະຈິດຕົກ, ການນຳໃຊ້ຢາ ຫຼື ເຫຼົ້າເມື່ອຢູ່ຄົນດຽວ ຫຼື ຢ່າງເປັນຄວາມລັບ, ແລະ ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບການເຂົ້າເຖິງຢາ ຫຼື ເຫຼົ້າຫຼາຍກວ່າຄວາມຮັບຜິດຊອບສ່ວນຕົວ ແລະ ທາງວິຊາຊີບ. ຖ້າທ່ານຮັບຮູ້ພຶດຕິກຳເຫຼົ່ານີ້, ທ່ານອາດພົບວ່າເປັນປະໂຫຍດທີ່ຈະໂອ້ລົມກັບຜູ້ໃຫ້ບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບ ຫຼື ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສຸຂະພາບຈິດ. ໃຫ້ໃສ່ໃຈວ່າເຫຼົ້າ ແລະ ຢາບັນເທົາທຸກອື່ນໆອາດມີປະຕິກິລິຍາຕໍ່ກັນໄດ້ ແລະ ການໃຊ້ຢາຕາມສັ່ງເພື່ອຫຼຸດປະສິດທິພາບຂອງຢາຕົວອື່ນ ຫຼື ສ້າງຜົນທີ່ບໍ່ເພິ່ງປາດຖະໜາ ແລະ ອາດຮ້າຍແຮງໄດ້.

7. ຮັກສາຄວາມສຳພັນກັບໝູ່ເພື່ອນ, ຄອບຄົວ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ສະມາຊິກໃນຊຸມຊົນຜູ້ທີ່ສາມາດສະໜັບສະໜູນທ່ານໄດ້.

ການສະໜັບສະໜູນຈາກຜູ້ອື່ນທີ່ເຊື່ອຖືໄດ້ເປັນປັດໄຈສຳຄັນທີ່ສຸດໃນການປ້ອງກັນ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນຜົນທີ່ເປັນອັນຕະລາຍຂອງຄວາມຄຽດ ແລະ ສະຫວັດດີພາບທີ່ບໍ່ດີ. ໂຊກບໍ່ດີທີ່, ການສະແຫວງຫາເປົ້າໝາຍວິຊາຊີບ ແລະ ສ່ວນຕົວຂອງພວກເຮົາ, ມີຈຸດສົນໃຈຢ່າງຫຼົງໄຫຼໄປຫາເຫດຜົນທາງສັງຄົມ ຫຼື ສິ່ງແວດລ້ອມ, ຫຼືພຽງແຕ່ພາລະໜັກກໍ່ສາມາດເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາຫຼາຍຄົນເມີນເສີຍຄວາມສຳ ພັນ. ຮ້າຍໄປກວ່ານັ້ນ, ບາງຄັ້ງພວກເຮົາອາດສົ່ງຕໍ່ຄວາມຂ້ອງໃຈ ແລະ ຄວາມຜິດຫວັງຢ່າງໄຮ້ປະໂຫຍດໄປສູ່ກຸ່ມຄົນ ‘ທີ່ປອດໄພທີ່ສຸດ’ ໃນຊີວິດຂອງພວກເຮົາຄື: ໝູ່ເພື່ອນ, ຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານ.

ເປັນສິ່ງສຳຄັນຍິ່ງໃນການຮັກສາຄວາມສຳພັນຫຼັກຂອງທ່ານ. ພະຍາຍາມ ແລະ ຮັບປະກັນວ່າມີຄວາມເປີດເຜີຍ, ຄວາມເຊື່ອໃຈ ແລະ ຄວາມເຄົາລົບເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນລະຫວ່າງທ່ານ. ຖ້າມີຄວາມຂັດແຍ່ງ ຫຼື ການແຕກແຍກຂອງຄວາມສຳພັນໃນຄອບຄົວຂອງທ່ານ, ໃຫ້ຖາມຕົນເອງວ່າຖ້າມີ ແລະ ຈະແກ້ໄຂໄດ້ແນວໃດ, ໃຫ້ໃສ່ໃຈຄວາມຈຳເປັນໃນການປົກປ້ອງຕົນເອງຈາກຄວາມສຳພັນທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ. ຖ້າທ່ານບໍ່ໄດ້ຢູ່ໃກ້ໝູ່ສະໜິດ ແລະ ຄອບຄົວ, ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນຕໍ່ການສື່ສານກັບພວກເຂົາຢ່າງສະໝ່ຳສະເໝີ ແລະ ຮັບປະກັນວ່າພວກເຂົາຮູ້ສຶກເຊື່ອມໂຍງກັບຊີວິດປະຈຳວັນຂອງທ່ານ ແລະ ທ່ານກັບຊີວິດປະຈຳວັນຂອງພວກເຂົາ. ໃສ່ໃຈໃນການໃຊ້ເວລາກັບເດັກນ້ອຍ ແລະ ສະມາຊິກຜູ້ສູງອາຍຸໃນຄອບຄົວ ແລະ ຊຸມຊົນຂອງທ່ານເປັນສ່ວນບຸກຄົນກໍ່ຄືເປັນກຸ່ມ.

ອາດເປັນປະໂຫຍດໃນການກວດກາສົມດຸນຊີວິດ-ວຽກງານຂອງທ່ານເປັນປະຈຳ ເພື່ອກວດເບິ່ງວ່າລຳດັບຄວາມສຳຄັນຂອງທ່ານບໍ່ໄດ້ຫ່າງອອກຈາກຄວາມສຳພັນໂດຍທີ່ທ່ານບໍ່ຮູ້ຕົວ. ມີຄວາມຫ້າວຫັນ ແລະ ພະຍາຍາມຢ່າງມີສະຕິເພື່ອຫາເວລາໂທ ຫຼື ຕິດຕໍ່ພົວພັນກັບໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ຄອບຄົວ. ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າສື່ສັງຄົມ, ຂໍ້ຄວາມ ແລະ ການໂທຜ່ານວິດີໂອສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາໃກ້ຊິດ ແລະ ຮູ້ສຶກເຊື່ອມຕໍ່ກັນໄດ້, ແຕ່ລະວັງຢ່າປ່ອຍໃຫ້ການສື່ສານດີຈິຕອນແທນການຕິດຕໍ່ແບບໜ້າຕໍ່ໜ້າເມື່ອເປັນໄປໄດ້.

8. ເຂົ້າໃຈວ່າຕົວກະຕຸ້ນຄວາມຄຽດອາດເຮັດໃຫ້ເກີດການປ່ຽນແປງໃນສຸຂະພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງທ່ານແນວໃດ ແລະ ຮຽນຮູ້ທີ່ຈະຮັບຮູ້ອາການ ແລະ ອາການສະແດງຂອງຄວາມຄຽດໃນຕົວທ່ານເອງ.

ຄວາມຄຽດບໍ່ແມ່ນດ້ານລົບສະເໝີໄປ; ບາງຄັ້ງ, ຄວາມຄຽດບາງຢ່າງອາດເປັນສິ່ງທີ່ດີ. ມັນອາດກະຕຸ້ນພວກເຮົາ ແລະ ສາມາດຊຸກຍູ້ພວກເຮົາໃຫ້ມີສ່ວນຮ່ວມ ແລະ ປະສົບຜົນສຳເລັດ. ເມື່ອຄວາມຄຽດຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາທ້າທາຍຕົນເອງ ແລະ ມີຄວາມກະຕືລີລົ້ນ, ມັນອາດເປັນດ້ານບວກ, ເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາຢູ່ໃນ 'ເຂດສີຂຽວ'. ເມື່ອເຮົາມີຄວາມຄຽດຫຼາຍເກີນໄປໃນຊີວິດ, ພວກເຮົາອາດຮູ້ສຶກແບກຫາບພາລະ ແລະ ໜັກໃຈ. ພວກເຮົາອາດເລີ່ມຮູ້ສຶກອ່ອນເພຍ – ແທນທີ່ຈະຮູ້ສຶກມີພະລັງ – ແລະ ກ້າວເຂົ້າສູ່ 'ເຂດສີເຫຼືອງ'.

ອາການ ແລະ ອາການສະແດງຂອງຄວາມຄຽດແບ່ງເປັນ 5 ປະເພດຄື: ຄວາມຄຽດທາງກາຍ, ອາລົມ, ຈິດໃຈ, ພຶດຕິກຳ ແລະ ຈິດວິນຍານ. ໃນຂອບເຂດທາງກາຍ, ທ່ານອາດເຄັ່ງຕຶງ, ເຈັບຫຼັງ ຫຼື ມີບັນຫາກະເພາະ. ໃນຂອບເຂດອາລົມ, ທ່ານອາດໃຈຮ້າຍ, ຮ້ອງໄຫ້ ຫຼື ຢ້ານກົວ. ທາງດ້ານຈິດໃຈ, ທ່ານອາດເລີ່ມສົງໄສຄວາມສາມາດຂອງທ່ານ ຫຼື ຈິນຕະນາການວ່າທ່ານກຳລັງຖືກຕັດສິນຢ່າງໂຫດຮ້າຍຈາກຜູ້ອື່ນໆ. ການສະແດງພຶດຕິກຳຄວາມຄຽດອາດລວມມີການໃຊ້ຈ່າຍແບບບໍ່ຄິດ, ການສູບຢາ, ໃຊ້ຢາກະຕຸ້ນປະສາດ ຫຼື ຫຼີກໜີຜູ້ຄົນ. ອາການຂອງການສູນເສຍສະຫວັດດີພາບທາງຈິດວິນຍານອາດລວມມີຶການຕັ້ງຄຳຖາມເຖິງສັດທາ ຫຼື ລະບົບຄວາມເຊື່ອຂອງທ່ານ, ຖອນຕົວອອກຈາກການປະຕິບັດທາງຈິດວິນຍານ ຫຼື ທຳລາຍຈັນຍາບັນຂອງທ່ານເອງ.

ການປ່ຽນແປງໃດໜຶ່ງໃນຂອບເຂດເຫຼົ່ານີ້ສາມາດສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າສຸຂະພາບ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງພວກເຮົາກຳລັງຊຸດໂຊມ. ເມື່ອສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ເກີດຂຶ້ນແກ່ຍາວ, ໂດຍບໍ່ມີການປັບຕົວທີ່ເໝາະສົມ, ຄວາມສາມາດຂອງພວກເຮົາໃນການຮັບມືກໍ່ຫຼຸດໜ້ອຍຖອຍລົງ. ນີ້ອາດນໍາໄປສູ່ອາການສະແດງທີ່ບໍ່ຕ້ອງການ ແລະ ຍິ່ງກວ່ານັ້ນແມ່ນອາການທີ່ໜ້າຢ້ານກົວ ແລະ ກໍ່ໃຫ້ເກີດການປັ່ນປ່ວນທາງຮ່າງກາຍ ແລະ ຈິດໃຈ. ໃນທີ່ສຸດມັນສາມາດເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາ ໝົດພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ສະບາຍ, ຊຸກຍູ້ພວກເຮົາເຂົ້າໄປໃນ ‘ເຂດສີແດງ’.

ພະຍາຍາມ ແລະ ສ້າງຮູບພາບທີ່ເບິ່ງຄືທ່ານໃນເຂດແຕກຕ່າງກັນ ແລະ ຕົວກະຕຸ້ນຄວາມຄຽດໃດທີ່ອາດເຮັດໃຫ້ທ່ານຢູ່ໃນເຂດສີເຫຼືອງ ຫຼື ສີແດງ. ຖ້າທ່ານຍ້າຍເຂົ້າໄປໃນເຂດສີເຫຼືອງ, ເປັນສິ່ງສໍາຄັນໃນການເຮັດບາງຢ່າງກ່ຽວກັບສິ່ງນັ້ນທັນທີ – ຢ່າລໍຖ້າຈົນກວ່າທ່ານເຂົ້າໄປໃນເຂດສີແດງ, ເຊິ່ງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍທີ່ຈະຟື້ນຕົວ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ດ້ວຍຄວາມຄຽດ ແລະ ຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບສຸຂະພາບຈິດ ແລະ ຮ່າງກາຍອື່ນໆ, ລວມມີພາວະຊຶມເສົ້າ ແລະ ຄວາມວິຕົກກັງວົນ, ເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ຕ້ອງຮູ້ຈັກອາການເຕືອນ. ໃສ່ໃຈໃນການປ່ຽນແປງດ້ານລົບໃນການນອນ, ຄວາມຢາກອາຫານ, ອາລົມ ແລະ ການເຮັດວຽກຂອງທ່ານ. ປະຕິບັດຕາມຄຳແນະໃນການດູແລຕົນເອງຂ້າງເທິງນີ້ກ່ຽວກັບການນອນ, ການກິນອາຫານ, ການອອກກຳລັງກາຍ, ການຝຶກສະມາທິ, ຫຼີກເວັ້ນຢາເສບຕິດ ແລະ ເຫຼົ້າ ແລະ ການຕິດຕໍ່ກັບໝູ່ສະໜິດ ແລະ ຄອບຄົວ. ຖ້າທ່ານມີຄວາມກັງວົນ, ເວົ້າກັບຜູ້ໃຫ້ບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບ ຫຼື ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສຸຂະພາບຈິດໃຫ້ໄວເທົ່າທີ່ຈະໄວໄດ້.

1. ພະຍາຍາມທຳຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ຈັດການຄວາມສ່ຽງທີ່ທ່ານປະເຊີນ​ໃຫ້​ດີ​ຂຶ້ນ:

ກ. ພິຈາລະນາວ່າ​ໃຜ​ເປັນ ມິດ ແລະ ສັດຕູ ຂອງ​ທ່ານ. ເຂົ້າໃຈຊັບພະຍາກອນ ແລະ ເຄືອຂ່າຍທີ່ມິດອາດໃຊ້ປະ​ໂຫຍດໃນການປ້ອງກັນຂອງທ່ານ. ເຂົ້າໃຈ ຄວາມອາດສາມາດ ແລະ ເຈດ​ຕະ​ນາ ຂອງ​ສັດຕູຂອງທ່ານເພື່ອໃຫ້ທ່ານສາມາດຕັດສິນ ໄພຂົ່ມຂູ່ ທີ່ພວກເຂົາສ້າງຂຶ້ນໃຫ້ໄດ້ດີກວ່າ​ເກົ່າ​.

ນັ້ນອາດເປັນປະໂຫຍດໃນການລະບຸບຸກຄົນ, ອົງການຈັດຕັ້ງ ແລະ ສະຖາບັນທີ່ເປັນມິດ ແລະ ສັດຕູຂອງທ່ານ. ມິດແມ່ນບຸກຄົນທີ່ທ່ານໄວ້ວາງໃຈ ແລະ ຜູ້ທີ່ເຂົ້າຂ້າງທ່ານ ຫຼື ເຂົ້າຂ້າງເຫດຜົນຂອງທ່ານ. ພວກເຂົາອາດມີເຄືອຂ່າຍ ແລະ ຊັບພະຍາກອນອື່ນໆ, ລວມມີທຶນ, ເຊິ່ງສາມາດນຳໃຊ້ເພື່ອປັບປຸງຄວາມປອດໄພ ແລະ ການຮັກສາຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານ ຫຼື ໃຊ້ປະໂຫຍດໃນການປ້ອງກັນທ່ານຖ້າທ່ານເຄີຍມີການໂຈມຕີ, ການຄຸມຄາມ ຫຼື ການກວດພິຈາລະນາ. ການທຳຄວາມເຂົ້າໃຈວ່າຊັບພະຍາກອນເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນຫຍັງ ແລະ ການດຶງດູດແຮງຈູງໃຈ ແລະ ລຳດັບຄວາມສຳຄັນຂອງມິດແຕ່ລະຄົນ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານມີສ່ວນຮ່ວມກັບພວກເຂົາໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບຫຼາຍຂຶ້ນ.

ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ສັດຕູອາດພະຍາຍາມທຳລາຍ ຫຼື ໂຈມຕີທ່ານ ຫຼື ອົງການຈັດຕັ້ງຂອງທ່ານ. ພວກເຂົາອາດຖືກຂົ່ມຂູ່ຈາກກິດຈະກຳຂອງທ່ານ ແລະ ພ້ອມທີ່ຈະສູນເສຍບາງຢ່າງຖ້າວຽກງານຂອງທ່ານປະສົບຜົນສຳເລັດ. ພວກເຂົາອາດເປັນກຸ່ມອາຊະຍາກຳ, ກຸ່ມປະກອບອາວຸດ, ຜົນປະໂຫຍດທາງທຸລະກິດທີ່ມີອຳນາດ, ຫຼື ພະນັກງານລັດຖະບານ ແລະ ນັກການເມືອງ. ທ່ານສາມາດເຂົ້າໃຈໄດ້ດີຂຶ້ນວ່າໄພຄຸກຄາມທີ່ສັດຕູເຫຼົ່ານີ້ສ້າງຂຶ້ນ ໂດຍພິຈາລະນາວ່າຄວາມຕັ້ງໃຈທີ່ອາດເປັນໄປໄດ້ຂອງພວກເຂົາ ແລະຄວາມສາມາດທີ່ພວກເຂົາມີແມ່ນຫຍັງ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ການສ້າງຄວາມປັ່ນປ່ວນບົນສື່ສັງຄົມອາດຕັ້ງໃຈຢຸດທ່ານ ແຕ່ມີຄວາມສາມາດຈຳກັດໃນການເຮັດແນວນັ້ນຕອນນີ້; ໃນຂະນະທີ່ກຳລັງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບໃນທ້ອງຖິ່ນອາດຢາກທຳຮ້າຍທ່ານ ແລະ ມີວິທີການ ແລະ ການພົ້ນໂທດທີ່ຈຳເປັນເພື່ອເຮັດໃຫ້ຄວາມຕັ້ງໃຈນັ້ນເປັນຈິງ.

ຂ. ພິຈາລະນາ​ວ່າການເຮັດວຽກ, ຕົວຕົນ, ຍຸດທະວິທີ, ແລະ ປັດໄຈ ແລະ ຄຸນລັກສະນະອື່ນໆຂອງທ່ານເພີ່ມ ຫຼື ຫຼຸດຜ່ອນ ຈຸດອ່ອນ ຫຼື ການປະເຊີນໜ້າ​​ຕໍ່ໄພຂົ່ມຂູ່ແນວ​ໃດ.

ໃນແງ່ຂອງຄວາມສ່ຽງ, 'ຈຸດອ່ອນ' ແມ່ນການປະເຊີນໜ້າຂອງທ່ານຕໍ່ໄພຂົ່ມຂູ່; ມັນບໍ່ມີຫຍັງກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມອ່ອນແອ. ອາດມີໄພຂົ່ມຂູ່, ແຕ່ຖ້າທ່ານບໍ່ໄດ້ປະເຊີນໜ້າ – ຫຼື ມີຈຸດອ່ອນ – ຕໍ່ສິ່ງດັ່ງກ່າວ, ນັ້ນຈະບໍ່ແປເປັນຄວາມສ່ຽງສຳລັບທ່ານເອງ. ມີຄວາມສ່ຽງຢູ່ບ່ອນທີ່ໄພຂົ່ມຂູ່ ແລະ ຈຸດອ່ອນຂອງທ່ານທັບຊ້ອນກັນ. ເຖິງວ່າໄພຂົ່ມຂູ່ສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ພາຍນອກ, ໂດຍທົ່ວໄປປັດໄຈທີ່ເພີ່ມຄວາມສ່ຽງຂອງທ່ານແມ່ນຢູ່ພາຍໃນ. ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ບາງຢ່າງຈະກ່ຽວຂ້ອງກັບວຽກຂອງທ່ານຄື: ບັນຫາທີ່ທ່ານເຜີຍແຜ່ ຫຼື ຍຸດທະວິທີທີ່ທ່ານໃຊ້, ເປັນຕົ້ນ. ໂດຍທົ່ວໄປທ່ານຈະມີລະດັບການຄວບຄຸມ ແລະ ທາງເລືອກຕໍ່ປັດໄຈເຫຼົ່ານີ້. ປັດໄຈອື່ນໆອາດກ່ຽວຂ້ອງກັບຕົວຕົນສ່ວນບຸກຄົນຂອງທ່ານ, ແລະ ລວມມີລົດນິຍົມທາງເພດ, ຕົວຕົນທາງເພດ, ອາຍຸ, ຊົນເຜົ່າ ຫຼື ສັນຊາດ ເປັນຕົ້ນ. ເຖິງວ່າທ່ານບໍ່ສາມາດຄວບຄຸມຄຸນລັກສະນະເຫຼົ່ານີ້ໄດ້, ສິ່ງທີ່ຍັງມີຄວາມສຳຄັນຄືເຂົ້າໃຈວ່າຄຸນລັກສະນະເຫຼົ່ານີ້ອາດເພີ່ມ ຫຼື ຫຼຸດຜ່ອນຈຸດອ່ອນຕໍ່ໄພຂົ່ມຂູ່ທ່ານໄດ້ແນວໃດ.

ຄ. ປະເມີນ ຄວາມເປັນໄປໄດ້ ຂອງການຈູ່ໂຈມ ຫຼື ເຫດການອື່ນໆທີ່​ກຳ​ລັງເກີດຂຶ້ນ ແລະ ຜົນກະທົບ ທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ, ເພື່ອ​ໃຫ້ເຂົ້າໃຈລະດັບຂອງ ຄວາມສ່ຽງ ຕໍ່​ທ່ານ.

ບໍ່ແມ່ນໄພຂົ່ມຂູ່ທັງໝົດທີ່ທ່ານປະເຊີນໜ້າຈະເຮັດໃຫ້ມີຄວາມສ່ຽງໃນລະດັບດຽວກັນ. ທ່ານສາມາດສຳຫຼວດສິ່ງດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ ໂດຍປະຕິບັດຕາມຂະບວນການທີ່ເປັນລະບົບເພື່ອປະເມີນ ຄວາມເປັນໄປໄດ້ ຂອງແຕ່ລະໄພຂົ່ມຂູ່ທີ່ກຳລັງເກີດຂຶ້ນ ແລະ ຜົນກະທົບ ທີ່ຈະຕາມມາ. ນີ້ຈະຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານເຂົ້າໃຈໄດ້ດີຂຶ້ນວ່າທ່ານຄວນເນັ້ນໃສ່ການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງໃດ. ນີ້ເປັນສິ່ງທີ່ສຳຄັນກວ່າຖ້າທ່ານກຳລັງເຮັດວຽກກັບຊັບພະຍາກອນທີ່ຈຳກັດ ຫຼື ມີມິດບໍ່ຫຼາຍ.

ເລີ່ມຕົ້ນໂດຍການໄລ່ລຽງຊື່ໄພຂົ່ມຂູ່ສະເພາະທັງໝົດທີ່ອາດທຳຮ້າຍທ່ານ ແລະ ອະທິບາຍວ່າທ່ານປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ແຕ່ລະຢ່າງແນວໃດ. ສັດຕູຈະເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ໂດຍກົງ (ເປົ້າໝາຍ) ຕໍ່ທ່ານ. ໄພຂົ່ມຂູ່ອື່ນໆທີ່ອາດທຳຮ້າຍທ່ານໄດ້ ຫຼື ເຮັດໃຫ້ທ່ານບາດເຈັບຈະເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ທາງອ້ອມ. ເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ຕ້ອງພິຈາລະນາຄວາມປອດໄພ, ບັນຫາການແພດ ແລະ ສຸຂະພາບພ້ອມທັງບັນຫາດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພ. ນອກນີ້ ທ່ານຄວນພິຈາລະນາໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ການຮັກສາຄວາມປອດໄພດີຈິຕອນ ແລະ ສະຫວັດດີພາບຂອງທ່ານຄຽງຄູ່ກັບໄພຂົ່ມຂູ່ທາງກາຍະພາບ.

ພິຈາລະນາຈຸດອ່ອນຂອງທ່ານ, ໃຫ້ຄະແນນໄພຂົ່ມຂູ່ແຕ່ລະຢ່າງຈາກ 1-5 (ບໍ່ ໜ້າຈະເປັນໄດ້ເຖິງໜ້າຈະເປັນໄດ້ຫຼາຍ) ສຳລັບຄວາມເປັນໄປໄດ້ແນວໃດທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ ແລະ ຄະແນນຈາກ 1-5 (ບໍ່ສຳຄັນເຖິງສຳຄັນຫຼາຍ) ສຳລັບຜົນກະທົບແນວໃດຕໍ່ທ່ານ ຫຼື ວຽກງານຂອງທ່ານ. ຄູນຄະແນນຄວາມເປັນໄປໄດ້ກັບຄະແນນຜົນກະທົບຂອງທ່ານສຳລັບໄພຂົ່ມຂູ່ແຕ່ລະຢ່າງ ຈະໄດ້ຄະແນນຄວາມສ່ຽງຈາກ 1 ເຖິງ 25. ຄວາມສ່ຽງເຫຼົ່ານັ້ນມີຄະແນນ 1-3 ອາດຖືວ່າຕໍ່າຫຼາຍ; ຄວາມສ່ຽງມີຄະແນນ 4-6 ອາດຖືວ່າຕໍ່າ; ຄວາມສ່ຽງທີ່ມີຄະແນນ 8-10 ແມ່ນປານກາງ; ຄວາມສ່ຽງທີ່ມີຄະແນນ 12-16 ແມ່ນສູງ; ແລະ ຄວາມສ່ຽງທີ່ມີຄະແນນ 20 ຫຼື 25 ແມ່ນສູງຫຼາຍ. ນີ້ເອີ້ນວ່າຄວາມສ່ຽງໂດຍແທ້ຈິງ (ຫຼື ບໍ່ມີການຜ່ອນຄາຍ).

ທ່ານຄວນເຮັດການຝຶກນີ້ເປັນແຕ່ລະໄລຍະ, ເພື່ອຕອບສະໜອງຕໍ່ໄພຂົ່ມຂູ່ ຫຼື ຈຸດອ່ອນທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່ ຫຼື ທີ່ກຳລັງປ່ຽນແປງ ຫຼື ຕາມການປ່ຽນແປງທີ່ ສຳຄັນຕ່າງໆໃນສະພາບແວດລ້ອມທາງການເມືອງ, ເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ, ຫຼືກົດໝາຍ.

ງ. ປະຕິບັດຂັ້ນຕອນ​ທີ່​ເປັນ​ຮູບ​ປະ​ທຳເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເປັນໄປໄດ້ ແລະ/ຫຼື ຜົນກະທົບຂອງຄວາມສ່ຽງແຕ່ລະຢ່າງຂອງທ່ານ.

ເມື່ອທ່ານເຂົ້າໃຈຄວາມສ່ຽງທີ່ທ່ານປະເຊີນໄດ້ດີຂຶ້ນ, ທ່ານສາມາດເລີ່ມຄິດເຖິງບາງມາດຕະການເປົ້າໝາຍເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້. ທ່ານສາມາດເຮັດໄດ້ໂດຍການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເປັນໄປໄດ້ ແລະ/ຫຼື ຜົນກະທົບຂອງໄພຂົ່ມຂູ່ແຕ່ລະຢ່າງເປັນລະບົບ. ທ່ານຄວນເນັ້ນໃສ່ແກ້ໄຂຈຸດອ່ອນຂອງທ່ານ, ຍ້ອນບາງສ່ວນຈະຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸມຂອງທ່ານ. ບາງຄັ້ງອາດເປັນເລື່ອງຍາກທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເກີດຜົນຕໍ່ຄວາມເປັນໄປໄດ້ ຂອງໄພຂົ່ມຂູ່ທີ່ກຳລັງເກີດຂຶ້ນ, ແຕ່ທ່ານອາດຍັງຈຳກັດຜົນກະທົບໄດ້. ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າມີການປ່ຽນແປງຕໍ່ພຶດຕິກຳ ແລະ ການປະຕິບັດໃນການເຮັດວຽກທີ່ງ່າຍດາຍອາດມີລາຄາຖືກກວ່າ ແລະ ມີປະສິດທິພາບສູງກວ່າການເຂົ້າຫາວິທີແກ້ໄຂດ້ານເຕັກນິກ. ຮວບຮວມມາດຕະການເຫຼົ່ານີ້ເຂົ້າໄວ້ໃນລາຍການດຽວ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານມີແຜນຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງທີ່ງ່າຍດາຍ, ເຊິ່ງທ່ານຄວນທົບທວນເປັນປະຈຳ.

ຖ້າທ່ານກຳລັງປະເຊີນກັບໄພຂົ່ມຂູ່ຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ, ອາດເປັນປະໂຫຍດທີ່ຈະຕັດສິນໃຈວ່າຄວນເນັ້ນໃສ່ສິ່ງໃດກ່ອນ. ມີຫຼາຍວິທີທີ່ທ່ານສາມາດເຮັດໄດ້. ທ່ານສາມາດເລືອກທີ່ຈະຍອມຮັບຄວາມສ່ຽງ, ຫຼີກເວັ້ນຄວາມສ່ຽງທັງໝົດ, ໂອນ ຫຼື ແບ່ງປັນກັບຜູ້ອື່ນໆ, ຫຼື ຈັດການກັບຄວາມສ່ຽງ. ທ່ານອາດຕັດສິນໃຈວ່າໃນຕອນນີ້ທ່ານເຕັມໃຈຍອມຮັບຄວາມສ່ຽງໃດໜຶ່ງທີ່ຢູ່ໃນລະດັບປານກາງ ຫຼື ຕໍ່າກວ່າ, ແຕ່ໃຫ້ຫຼີກເວັ້ນ, ໂອນ ຫຼື ຈັດການຄວາມສ່ຽງທັງໝົດທີ່ຢູ່ໃນລະດັບສູງ ຫຼື ສູງຫຼາຍ, ເປັນຕົ້ນ. (ຈຸດທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງທີ່ທ່ານບໍ່ພ້ອມທີ່ຈະຍອມຮັບຄວາມສ່ຽງເອີ້ນວ່າ ຂອບເຂດຄວາມສ່ຽງຂອງທ່ານ.) ນີ້ອາດຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານເນັ້ນໃສ່ຄວາມພະຍາຍາມ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທີ່ຈຳກັດໃນການຜ່ອນຄາຍຄວາມສ່ຽງສູງ ແລະ ສູງຫຼາຍທີ່ທ່ານບໍ່ສາມາດຫຼີກເວັ້ນ ຫຼື ໂອນໄດ້.

ທ່ານຍັງສາມາດປະເມີນໄພຂົ່ມຂູ່ຄືນອີກດ້ວຍຄວາມເປັນໄປໄດ້ ແລະ ຄະແນນຜົນກະທົບຄັ້ງໃໝ່ຕາມມາດຕະການຜ່ອນຄາຍທີ່ທ່ານກຳລັງດຳເນີນ. ການໃຫ້ຄະແນນທີ່ດັດແກ້ແລ້ວຈະສະແດງເຖິງຄວາມສ່ຽງທີ່ເຫຼືອ (ຫຼື ຍັງເຫຼືອຢູ່) ໃຫ້ທ່ານ. ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າບາງສ່ວນອາດຍັງຢູ່ເໜືອຂອບເຂດຄວາມສ່ຽງຂອງທ່ານ ແລະ ຈະຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ຕື່ມເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງໃຫ້ຢູ່ໃນລະດັບທີ່ຍອມຮັບໄດ້.

2. ຮັກສາຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບສິ່ງທີ່ກຳລັງເກີດຂຶ້ນອ້ອມຕົວທ່ານ ແລະ ຕື່ນ​ຕົວຕໍ່ການປ່ຽນແປງຂອງຜູ້ຄົນ ແລະ ສິ່ງຕ່າງໆໃນສະພາບແວດລ້ອມຂອງທ່ານ.

ໂດຍສັນຊາດຕະຍານແລ້ວຈິດໃຈຂອງພວກເຮົາພະຍາຍາມປັບການປ່ຽນແປງໃນໂລກທີ່ອ້ອມຕົວພວກເຮົາໃຫ້ເປັນປົກກະຕິຢ່າງໄວວາ. ນີ້ສາມາດເປັນໄປໃນທາງບວກໄດ້ຫຼາຍຈາກທັດສະນະດ້ານສະຫວັດດີພາບ. ແຕ່ວ່າ, ຈາກທັດສະນະດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພ, ໝາຍຄວາມວ່າພວກເຮົາສາມາດຂາດ, ຫຼື ແມ່ນແຕ່ຍົກເລີກ, ການປ່ຽນແປງທີ່ອາດສະແດງເຖິງຄວາມສ່ຽງທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນຕໍ່ພວກເຮົາ ຫຼື ວຽກງານຂອງພວກເຮົາ.

ເພື່ອໂຕ້ຕອບສິ່ງດັ່ງກ່າວ, ໃຫ້ໃສ່ໃຈກຸ່ມຄົນ ແລະ ສິ່ງຕ່າງໆອ້ອມຮອບທ່ານ ແລະ ຊອກຫາສິ່ງທີ່ຮູ້ຈັກໃນວົງການທະຫານເອີ້ນວ່າ 'ຫາກບໍ່ມີສິ່ງທີ່ປົກກະຕິ, ນັ້ນໝາຍເຖິງການມີສິ່ງຜິດປົກກະຕິ'. ທ່ານກຳລັງພະຍາຍາມຮັກສາສະພາບຄວາມຕື່ນຕົວທີ່ຜ່ອນຄາຍ. ໃສ່ໃຈບຸກຄົນທີ່ປາກົດຕົວ ຫຼື ຫາຍໄປຈາກການກິດຈະວັດປະຈຳວັນຂອງທ່ານ ຫຼື ການປ່ຽນແປງພຶດຕິກຳຂອງຜູ້ຄົນອ້ອມຮອບທ່ານ. ນີ້ອາດລວມມີການປ່ຽນແປງນ້ຳສຽງ ຫຼື ຄວາມຖີ່ຂອງການຄຸກຄາມ ຫຼື ເພີ່ມການໂຈມຕີທ່ານ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານ. ໃນທຳນອງດຽວກັນກັບ, ຮັບຮູ້ວັດຖຸໃໝ່ອ້ອມຮອບທ່ານ, ເຊັ່ນວ່າ ພາຫະນະຫຼື ອຸປະກອນຕ່າງໆ, ຫຼື ລາຍການຕ່າງໆໃນບ່ອນຜິດປົກກະຕິ ຫຼື ບໍ່ຄາດຄິດ. ຮັກສາຄວາມຮັບຮູ້ສະຖານະການນີ້ອາດຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານຄາດຄະເນການກະທຳ ຕໍ່ທ່ານ ແລະ ໃຫ້ທ່ານມີເວລາເພື່ອຕອບສະໜອງຢ່າງເໝາະສົມ.

ຖ້າທ່ານຄິດວ່າການປ່ຽນແປງໃນສະພາບແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງຂອງທ່ານ ຫຼື ພຶດຕິກຳຂອງສັດຕູທ່ານອາດລະບຸໄພຂົ່ມຂູ່ໃໝ່ ຫຼື ຄວາມສ່ຽງທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ, ທ່ານຄວນດຳເນີນການປ້ອງກັນ. ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ອາດລວມມີ, ຍົກຕົວຢ່າງ, ສົນທະນາກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງກັບໝູ່ເພື່ອນ, ຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານເພື່ອພະຍາຍາມ ແລະ ເຂົ້າໃຈສະຖານະການໃຫ້ດີຂຶ້ນ; ປ່ຽນແຜນການເດີນທາງຂອງທ່ານ ຫຼື ຍ້າຍໄປຢູ່ບ່ອນທີ່ປອດໄພກວ່າ; ຫຼື ແຈ້ງເຄືອຂ່າຍສະໜັບສະໜູນຂອງທ່ານວ່າທ່ານຮູ້ສຶກມີຄວາມສ່ຽງສູງຂຶ້ນ ແລະ ຂໍໃຫ້ພວກເຂົາຊ່ວຍທ່ານ.

3. ຂໍໃຫ້​ໝູ່ເພື່ອນ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ ຫຼື ສະມາຊິກໃນຄອບຄົວທີ່ເຊື່ອຖືໄດ້ ແລະ ມີຄວາມສາມາດເປັນ​ຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານ. ໃນ​ໄລ​ຍະເວລາທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ, ໃຫ້ບອກພວກເຂົາລ່ວງໜ້າວ່າທ່ານກຳ​ລັງໄປໃສ, ທ່ານກຳລັງເຮັດຫຍັງ, ແລະ ເມື່ອໃດທ່ານຈະກັບມາ. ກວດ​ກາກັບຜູ້​ຕິດ​ຕໍ່​ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານ ຕາມເວລາ​ປົກ​ກະ​ຕິທີ່ຕົກລົງກັນໄວ້​ລ່ວງ​ໜ້າຕະຫຼອດວັນ. ຕົກລົງກັບພວກເຂົາວ່າພວກເຂົາຈະເຮັດຫຍັງ ແລະ ພວກເຂົາຈະຕິດຕໍ່ຫາ​ໃຜຖ້າພວກເຂົາບໍ່ໄດ້ຍິນ​ຂ່າວຈາກທ່ານ.

ຕົກລົງກຳນົດເວລາວ່າເມື່ອໃດທ່ານຈະຕິດຕໍ່ຫາຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພທີ່ຖືກສະເໜີຊື່ ໃນແຕ່ລະມື້ຈະຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນເວລາລະຫວ່າງສິ່ງໃດໜຶ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບທ່ານ ແລະ ເຄືອຂ່າຍສະໜັບສະໜູນຂອງທ່ານກໍ່ຮັບຮູ້ ແລະ ຍົກລະດັບການແຈ້ງເຕືອນ ຫຼື ລະດົມການສະໜັບສະໜູນ.

ໃນທີ່ຕັ້ງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງຫຼາຍ ຫຼື ໃນເວລາທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຫຼາຍ, ‘ການເຊັກອິນ’ ເຫຼົ່ານີ້ອາດເກີດຂຶ້ນເລື້ອຍໆທຸກໆ 30 ນາທີ. ໃນທີ່ຕັ້ງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕ່ຳ ຫຼື ໃນເວລາທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຫຼຸດລົງ, ການເຊັກອິນອາດມີພຽງໜຶ່ງເທື່ອຕໍ່ມື້, ໃນຕອນແລງ. ທ່ານ ແລະ ຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານຕ້ອງຕົກລົງກັນວ່າແມ່ນຫຍັງທີ່ເປັນຈິງໄດ້ ແລະ ມີຄວາມເໝາະສົມ. ສິ່ງສຳຄັນແມ່ນຕາຕະລາງເວລາການເຊັກອິນຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບເວລາປົກກະຕິໃນເວລາກາງເວັນ ແທນເວລາທີ່ທ່ານຈະມາຮອດ ຫຼື ອອກຈາກບາງທີ່ຕັ້ງ. ນີ້ຈະຫຼີກເວັ້ນຄວາມຫຼ້າຊ້າໃນການເດີນທາງຂອງທ່ານເຊິ່ງສົ່ງຜົນໃຫ້ຂາດການເຊັກອິນ ແລະ ກັງວົນເລື່ອງຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານໂດຍບໍ່ຈຳເປັນ.

ເປັນສິ່ງຈຳເປັນທີ່ທ່ານ ແລະ ຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານຕົກລົງໃຫ້ມີ ການກະທຳຕ່າງໆທີ່ພວກເຂົາຈະເຮັດຖ້າທ່ານຂາດການເຊັກອິນ. ເປັນເລື່ອງສົມຄວນທີ່ຈະມີຊຸດຕອບສະໜອງເປັນໄລຍະທີ່ມີຂະໜາດ ແລະຄວາມຮຸນແຮງເພີ່ມຂຶ້ນຕາມຈຳນວນຊົ່ວໂມງນັບຕັ້ງແຕ່ຂາດການເຊັກອິນ. ເປັນປະໂຫຍດສຳລັບຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພໃນການເຂົ້າເຖິງຕາຕະລາງເວລາຂອງທ່ານ, ເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດສະແດງທີ່ຕັ້ງທີ່ຮູ້ຈັກຄັ້ງສຸດທ້າຍຂອງທ່ານຖ້າເປັນໄປໄດ້. ຖ້າຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງທ່ານແມ່ນຄູ່ຮ່ວມມືສາກົນ, ໃຫ້ໃສ່ໃຈເລື່ອງຄວາມແຕກຕ່າງຂອງເຂດເວລາ ແລະ ຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງບັນຫາການເຊື່ອມຕໍ່ທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດສັນຍານເຕືອນຜິດພາດ. ຜູ້ຕິດຕໍ່ດ້ານຄວາມປອດໄພສາກົນຄວນສາມາດລະດົມ ເຄືອຂ່າຍສະໜັບສະໜູນໃນທ້ອງຖິ່ນຂອງທ່ານເພື່ອທົດພະຍາຍາມ ແລະ ຫາທີ່ຕັ້ງທ່ານໄດ້.

4. ໃນ​ເວ​ລາ ຫຼື ທີ່ຕັ້ງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ, ​ໃຫ້ເດີນທາງກັບໝູ່ເພື່ອນ, ສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ ຫຼື ເພື່ອນຮ່ວມງານ ຫຼື ຂໍໃຫ້​ມີ​ຜູ້ຕິດ​ຕາມປ້ອງກັນ​ຈາກສາກົນ.

ສັດຕູອາດໂຈມຕີ ຫຼື ຄຸກຄາມທ່ານຖ້າພວກເຂົາຄິດວ່າທ່ານມີຈຸດອ່ອນ ຫຼື ເປັນເປົ້າໝາຍທີ່ງ່າຍ. ວິທີການປະຕິບັດໜຶ່ງທີ່ບັນດາມິດໃນທ້ອງຖິ່ນຂອງທ່ານສາມາດສະໜັບສະໜູນທ່ານແມ່ນ ການຢູ່ກັບທ່ານໃນໄລຍະເວລາທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ ຫຼື ເດີນທາງໄປກັບທ່ານໃນທີ່ຕັ້ງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ. ຍ້ອນການກະທຳຂອງສັດຕູອາດຖືກປິດລ້ອມໂດຍຜູ້ອື່ນອ້ອມຮອບທ່ານ, ຫຼື ຢ່າງໜ້ອຍກໍ່ຈະບໍ່ສັງເກດເຫັນ, ອາດເພີ່ມເງິນລາງວັນສຳລັບພວກເຂົາໃຫ້ພຽງພໍເພື່ອຢັບຢັ້ງການກະທຳເຫຼົ່ານັ້ນໃນໄລຍະສັ້ນ.

ໃຫ້ຈື່ໄວ້ວ່າເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ຜູ້ອື່ນໆທີ່ຢູ່ ຫຼື ເດີນທາງໄປກັບທ່ານອາດເຮັດໃຫ້ຕົນເອງມີຄວາມສ່ຽງ. ຖ້າທ່ານປະເຊີນກັບໄພຂົ່ມຂູ່ທີ່ສະໝ່ຳສະເໝີ ແລະ ຫຼວງຫຼາຍ, ທ່ານອາດຕ້ອງການພິຈາລະນາຂໍຜູ້ຕິດຕາມປ້ອງກັນຈາກສາກົນຈາກອົງກອນທີ່ຊ່ຽວຊານ, ເຊັ່ນວ່າ Peace Brigades International. ຜູ້ຕິດຕາມປ້ອງກັນແມ່ນຍຸດທະສາດທີ່ບໍ່ມີຄວາມຮຸນແຮງ ແຕ່ເປີດເຜີຍສຳລັບການປົກປ້ອງຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ ແລະ ຊຸມຊົນທີ່ຖືກໄພຂົ່ມຂູ່. ຜູ້ມາເປັນອາສາສະໝັກສະແດງຄວາມຫ່ວງໄຍຕໍ່ບັນຫາສາກົນກ່ຽວກັບສິດທິມະນຸດ. ສັດຕູຮູ້ວ່າການໂຈມຕີຜູ້ປ້ອງກັນທີ່ນຳໂດຍອາສາສະໝັກສາກົນ ຈະບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນພະຍານເທົ່ານັ້ນແຕ່ຍັງຈະສົ່ງຜົນສະທ້ອນທາງກົດໝາຍ, ການເມືອງ, ການທູດ ຫຼື ເສດຖະກິດອີກດ້ວຍ.

5. ກະກຽມຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງທ່ານເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດຮັບມືໄດ້ດີ​ກວ່າ​ເກົ່າຖ້າສິ່ງທີ່ຮ້າຍ​ແຮງ​ທີ່​ສຸດເກີດຂຶ້ນ:

ກ. ​ເຮັດ​ພິ​ໄນ​ກຳ ແລະ ຮັບປະກັນວ່າຄອບຄົວຂອງທ່ານຮູ້ວ່າເອກະສານທາງການເງິນ ແລະ ກົດໝາຍທີ່ສຳຄັນຂອງທ່ານເກັບໄວ້​ບ່ອນ​ໃດ.

ຖ້າທ່ານຖືກກັກຂັງ, ລັກພາຕົວ ຫຼື ຖືກທຳຮ້າຍ, ຄອບຄົວຂອງທ່ານ ຫຼື ຜູ້ອື່ນໆທີ່ຖືກສະເໜີຊື່ອາດຈຳເປັນຕ້ອງເຂົ້າເຖິງເອກະສານທາງການເງິນ ແລະ ກົດໝາຍຂອງທ່ານ ຫຼື ຮູ້ຄວາມປາດຖະໜາຂອງທ່ານໃນຂົງເຂດເຫຼົ່ານີ້ ແລະ ຂົງເຂດສຳຄັນອື່ນໆ. ສະນັ້ນທ່ານຄວນຂຽນ ຫຼື ປັບປຸງພິໄນກຳ ຫຼື ໃບມໍລະດົກ ແລະ ເກັບມ້ຽນພ້ອມກັບເອກະສານອື່ນໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃນບ່ອນທີ່ປອດໄພ ເຊິ່ງຜູ້ອື່ນໆທີ່ເຊື່ອຖືໄດ້ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ພາຍໃຕ້ສະພາບການທີ່ຕົກລົງກັນໄວ້. ພິຈາລະນາຄວາມສຳຄັນຂອງຄວາມປອດໄພທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ຄວາມງ່າຍໃນການເຂົ້າເຖິງ ແລະ ຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງການລົບ ຫຼື ການທຳລາຍໂດຍບັງເອີນ ຫຼື ເປັນອັນຕະລາຍ ເມື່ອຕັດສິນໃຈວ່າສະຖານທີ່ປອດໄພຂອງທ່ານຄວນເປັນທີ່ຕັ້ງທີ່ຈັບບາຍໄດ້, ເຊັ່ນວ່າ ລີ້ນຊັກທີ່ລັອກໄດ້ ຫຼື ຕູ້ເຊັບ ຫຼື ໂຟລ໌ດີຈິຕອນທີ່ເຂົ້າລະຫັດ.

ຂ. ພັດທະນາແຜນການຕໍ່ເນື່ອງກັບເພື່ອນຮ່ວມງານ ເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດສືບຕໍ່ເຮັດວຽກໄດ້ໃນເວລາທີ່ທ່ານບໍ່ຢູ່.

ຖ້າທ່ານບໍ່ສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ດ້ວຍເຫດຜົນໃດກໍ່ຕາມ, ອາດເປັນເລື່ອງຍາກສຳລັບເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມມືຂອງທ່ານຈະສືບຕໍ່ກິດຈະກຳ ແລະ ການດຳເນີນງານຕອນທ່ານບໍ່ຢູ່. ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫານີ້, ທ່ານຄວນສ້າງແຜນການທີ່ກຳນົດຄວາມຮັບຜິດຊອບຕົ້ນຕໍຂອງທ່ານ ແລະ ລະບຸຜູ້ທີ່ຈະຮັບຜິດຊອບຕໍ່ແຕ່ລະຂໍ້ມູນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທີ່ພວກເຂົາຕ້ອງການເພື່ອດຳເນີນການດັ່ງກ່າວ. ຈາກນັ້ນທ່ານຄວນແບ່ງປັນແຜນການນີ້ກັບເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງອື່ນໆ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງການຂັດແຍ່ງ ຫຼື ຄວາມສັບສົນໃນບັນດາພວກເຂົາ.

ຄ. ຊ່ວຍເຫຼືອຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງທ່ານວາງແຜນເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາຍົກຍ້າຍ, ຊອກຫາທີ່ພັກ ຫຼື ບ່ອນລີ້ໄພ, ຫຼື ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນກໍ່ຮັກສາຕົນເອງໃຫ້ປອດໄພຈາກການຕອບໂຕ້ໃນຕໍ່ໜ້າ.

ຖ້າທ່ານຖືກກັກຂັງ ຫຼື ຮ້າຍແຮງກວ່ານັ້ນ, ສັດຕູອາດຂົ່ມຂູ່ຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຕອນທ່ານບໍ່ຢູ່. ສິ່ງສຳຄັນແມ່ນການຮັກສາຄວາມປອດໄພ ແລະ ການວາງແຜນສຸກເສີນຂອງທ່ານຕ້ອງຄຳນຶງເຖິງສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ນຳ. ຜູ້ທີ່ຢູ່ໃກ້ທ່ານອາດຈຳເປັນຕ້ອງລີ້ຢູ່, ຊອກຫາທີ່ພັກໃນສະຖານທູດ ຫຼື ບ່ອນອື່ນໆ, ຍ້າຍໄປຢູ່ບ່ອນອື່ນຂອງປະເທດ, ຫຼື ອອກນອກປະເທດເລີຍ. ສິ່ງຈຳເປັນຄືພວກເຂົາຕ້ອງວາງແຜນຕົວຈິງສຳລັບແຕ່ລະຕົວເລືອກເຫຼົ່ານີ້ລ່ວງໜ້າ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດດຳເນີນການທີ່ເໝາະສົມທີ່ສຸດ ໂດຍແຈ້ງໃຫ້ຮູ້ແບບຫຍໍ້ໆເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພຂອງຕົນເອງ.

6. ຖ້າເປັນໄປໄດ້, ໃຫ້ດຳເນີນການຝຶກອົບຮົມດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພຮອບດ້ານທີ່ອອກແບບມາສຳລັບຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ. ນອກນີ້ໃຫ້ພິຈາລະນາດຳເນີນການຝຶກອົບຮົມປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນສູງ ແລະ ຊື້ຊຸດປິ່ນປົວການບາດເຈັບສ່ວນບຸກຄົນສຳລັບບ້ານເຮືອນ, ຍານພາຫະນະ ແລະ ຫ້ອງການຂອງທ່ານ.

ການຝຶກອົບຮົມດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພທີ່ເໝາະສົມສຳລັບຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ ແມ່ນແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍກັບການຝຶກອົບຮົມສ້າງຈິດສຳນຶກດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ບໍ່ເປັນມິດ ເຊິ່ງເປັນມາດຕະຖານໃນຂະແໜງມະນຸດສະທຳ ຫຼື ອົງກອນ. ການຝຶກອົບຮົມດ້ານຄວາມປອດໄພໃນລັກສະນະນັ້ນ ອອກແບບມາສຳລັບພະນັກງານສາກົນຂອງອົງກອນທີ່ມີຊັບພະຍາກອນຫຼວງຫຼາຍ ເຊິ່ງອາດປະເຊີນກັບໄພຂົ່ມຂູ່ທາງອ້ອມຈາກອາຊະຍາຮຸນແຮງ ຫຼື ກຸ່ມປະກອບອາວຸດ. ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ ແລະ ຜູ້ທີ່ປົກປ້ອງທີ່ດິນ, ສິດທິດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງອາດເປັນສະມາຊິກຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນທີ່ມີຊັບພະຍາກອນຈຳກັດ ແລະ ປະເຊີນກັບໄພຂົ່ມຂູ່ໂດຍກົງຈາກສັດຕູທີ່ມີຄວາມສາມາດສູງ, ເຊິ່ງມັກຈະມີການສະໜັບສະໜູນຈາກລັດ ຫຼື ອົງກອນ.

ການຝຶກອົບຮົມດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພສຳລັບຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ ຄວນເນັ້ນໃສ່ການທຳຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບຄວາມສ່ຽງສ່ວນຕົວ ແລະ ຄຳນຶງເຖິງເພດ ແລະ ປັດໄຈລະບຸຕົວຕົນສ່ວນຕົວອື່ນໆ. ຄູຝຶກຄວນພະຍາຍາມພັດທະນາຍຸດທະສາດ ແລະ ຍຸດທະວິທີດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພຮ່ວມກັນກັບຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມ ແລະ ລວມມີຫຼາຍມາດຕະການທີ່ສະເໜີໃນຄຳແນະນຳທີ່ນີ້ກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຮູ້ສະຖານະການ, ກຳນົດຕາຕະລາງການເຊັກອິນ, ການຕິດຕາມປົກປ້ອງ ແລະ ການວາງແຜນສຸກເສີນ, ເປັນຕົ້ນ. ເປັນສິ່ງສຳຄັນທີ່ການຝຶກອົບຮົມແມ່ນຮອບດ້ານ, ແລະ ນອກຈາກຄວາມປອດໄພ ແລະ ການຮັກສາຄວາມປອດໄພທາງກາຍະພາບ ແລະ ລວມມີບັນຫາການຮັກສາຄວາມປອດໄພດີຈິຕອນ ແລະ ສະຫວັດດີພາບ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການປັບຕົວ.

ທ່ານອາດຍັງຕ້ອງການພິຈາລະນາການຝຶກອົບຮົມປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນສູງ ຖ້າທ່ານປະເຊີນກັບໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ການທຳຮ້າຍຮ່າງກາຍສະໝ່ຳສະເໝີ ແລະ ຫຼວງຫຼາຍ ຫຼື ອາໄສ ແລະ ເຮັດວຽກໃນເຂດທີ່ມີສະຖານການແພດຈຳກັດ. ການຝຶກອົບຮົມທີ່ເໝາະສົມຄວນລວມມີທັກສະການປະຖົມພະຍາບານທີ່ ຈຳເປັນ, ເຊັ່ນວ່າ ການຊ່ວຍຊີວິດຂັ້ນພື້ນຖານ, ແຕ່ເນັ້ນໃສ່ທັກສະຂັ້ນສູງກວ່າເກົ່າ, ເຊັ່ນວ່າ ການປິ່ນປົວເລືອດໄຫຼຮ້າຍແຮງ ແລະ ການເຄື່ອນຍ້າຍຜູ້ບາດເຈັບລົ້ມຕາຍຢ່າງປອດໄພ. ຄວນກວມເອົາເນື້ອໃນຂອງຊຸດປິ່ນປົວການບາດເຈັບ ແລະ ວິທີການນຳໃຊ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງ. ສິ່ງສຳຄັນ, ຄວນລວມມີວິທີການປິ່ນປົວຕົນເອງ ແລະ ວິທີການໃຊ້ອຸປະກອນພື້ນຖານແບບບໍ່ໄດ້ກຽມພ້ອມ. ທ່ານຄວນເລືອກຫຼັກສູດທີ່ດຳເນີນເປັນເວລາຫຼາຍມື້, ແລະ ລວມມີສະຖານະການຈຳລອງ ແລະ ແບບຝຶກຫັດທີ່ໃຊ້ໄດ້ຈິງ. ເມື່ອທ່ານສຳເລັດການຝຶກອົບຮົມແລ້ວ, ທ່ານຄວນຊື້ຊຸດປິ່ນປົວການບາດເຈັບສ່ວນບຸກຄົນສຳລັບບ້ານເຮືອນ, ຍານພາຫະນະ ແລະ ຫ້ອງການຂອງທ່ານຖ້າເປັນໄປໄດ້.

ດ້ວຍການຝຶກອົບຮົມດ້ານການຮັກສາຄວາມປອດໄພ ແລະ ການປະຖົມພະຍາບານ, ສິ່ງສຳຄັນຄືຕ້ອງເຮັດຫຼັກສູດທົບທວນຄືນທຸກໆປີ ແລະ ຫຼັກສູດເຕັມຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງຄັ້ງທຸກສາມປີເພື່ອຮັກສາ ແລະ ປັບປຸງທັກສະຂອງທ່ານ.

7. ເຂົ້າໃຈລະດັບຄວາມສ່ຽງຕໍ່ທ່ານ ແລະ ຄອບຄົວທີ່ທ່ານກຽມພ້ອມຈະຍອມຮັບ. ບໍ່ຢ້ານທີ່ຈະຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ຫຼື ພັກວຽກ ຖ້າສະຖານະການມີຄວາມສ່ຽງສູງກວ່າລະດັບທີ່ທ່ານຮູ້ສຶກສະບາຍໃຈ.

ພວກເຮົາແຕ່ລະຄົນມີລະດັບຄວາມສ່ຽງແຕກຕ່າງກັນ ເຊິ່ງພວກເຮົາກຽມພ້ອມທີ່ຈະຍອມຮັບເພື່ອໃຫ້ບັນລຸເປົ້າໝາຍຂອງພວກເຮົາ. ໃນການບໍລິຫານຄວາມສ່ຽງ, ນີ້ໝາຍເຖິງ 'ຄວາມສ່ຽງທີ່ຍອມຮັບໄດ້' ຂອງພວກເຮົາ. ຜູ້ທີ່ປົກປ້ອງ ແລະ ສົ່ງເສີມສິດທິມະນຸດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມມັກມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຍອມຮັບໄດ້ສູງກວ່າຜູ້ອື່ນໆ. ແຕ່ເຖິງວ່າຢູ່ພາຍໃນອົງກອນ – ຫຼື ຄອບຄົວດຽວກັນກໍ່ຕາມ – ກໍ່ຈະມີຄວາມສ່ຽງສ່ວນຕົວທີ່ຍອມຮັບໄດ້ແຕກຕ່າງກັນ. ສຳລັບພວກເຮົາແຕ່ລະຄົນ, ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ມີຈຸດເກີນຄວາມສ່ຽງ – ຕໍ່ຕົວເຮົາເອງ ຫຼື ຜູ້ອື່ນໆ – ກາຍເປັນເລື່ອງໃຫຍ່ເກີນຈະຍອມຮັບໄດ້.

ເມື່ອພິຈາລະນາຄວາມສ່ຽງທີ່ຍອມຮັບໄດ້ຂອງທ່ານເອງ, ສິ່ງສຳຄັນຄືຕ້ອງພິຈາລະນາຜົນກະທົບຕໍ່ໝູ່ເພື່ອນ, ຄອບຄົວ, ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງທ່ານຖ້າທ່ານຖືກກັກຂັງ ຫຼື ຮ້າຍແຮງກວ່ານັ້ນ. ອາດຖືກຕ້ອງທັງໝົດສຳລັບທ່ານທີ່ຈະຍອມຮັບຄວາມສ່ຽງສ່ວນຕົວທີ່ສູງຫຼາຍ ເພື່ອດຳເນີນຕາມເຫດຜົນຂອງທ່ານຕໍ່ໄປ, ແຕ່ປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນມັກມີແຕ່ຄວາມຮັບຜິດຊອບດຳເນີນການເທົ່ານັ້ນຖ້າທ່ານ, ຫຼື ເຄືອຂ່າຍສະໜັບສະໜູນຂອງທ່ານ, ມີຄວາມສາມາດຕອບສະໜອງຢ່າງມີປະສິດທິພາບຖ້າມີເຫດການເກີດຂຶ້ນ.

ສິ່ງສຳຄັນຄືຕ້ອງເຂົ້າໃຈວ່າຄວາມສ່ຽງທີ່ຍອມຮັບໄດ້ຂອງທ່ານເອງອາດປ່ຽນໄປຕາມການເວລາ. ນີ້ອາດເກີດຕາມເຫດການສຳຄັນໃນຊີວິດ, ເຊັ່ນວ່າ ການເກີດຂອງເດັກ, ການແຕ່ງງານ ຫຼື ການຕາຍຂອງສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ. ຫຼື ອາດເກີດຕາມເຫດການໃດໜຶ່ງ ຫຼື ເຫດການເກືອບເກີດອຸບັດຕິເຫດທີ່ສົ່ງຜົນຕໍ່ທ່ານ ຫຼື ເພື່ອນຮ່ວມງານ. ບໍ່ວ່າເຫດຜົນໃດກໍ່ຕາມ, ສິ່ງສຳຄັນຄືຕ້ອງຮັບຮູ້, ເຂົ້າໃຈ ແລະ ສື່ສານໃຫ້ຜູ້ອື່ນໆກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງໃດໜຶ່ງໃນຄວາມສ່ຽງທີ່ຍອມຮັບໄດ້ຂອງທ່ານ.