စိတ်ထိခိုက်စရာဖြစ်ရပ်များအတွက် တွေ့ရများသည့်တုံ့ပြန်မှုများ

စိတ်ဒဏ်ရာအရ တုံ့ပြန်မှုများသည် ပုံမှန်မဟုတ်သော အဖြစ်အပျက်များအပေါ် တုံ့ပြန်လေ့ရှိသည့် နားလည်နိုင်သော ပုံမှန်ဖြစ်သည့် တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် ရောဂါလက္ခဏာများမှာ ပြင်းထန်နိုင်ပါသည်၊ ထိခိုက်ခံစားရသူများသည် ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း ဆုံးရှုံးသွားခြင်း သို့မဟုတ် 'ရူးသွပ်သွားခြင်း' ကို မကြာခဏ ခံစားရလေ့ရှိသည်။ တွေ့ရများသောတုံ့ပြန်မှုများတွင် ပါဝင်သည်များမှာ-

• ဒေါသကို အဆက်မပြတ်စောင့်ကြည့်နေသကဲ့သို့ ရင်တထိတ်ထိတ်နှင့် ခြေမကိုင်မိ လက်မကိုင်မိဖြစ်နေခြင်း။

• စိတ်ထိခိုက်စရာ အဖြစ်အပျက်ဖြစ်ပွားရာနေရာ သို့မဟုတ် ယင်းအဖြစ်အပျက်ကို သတိပေးနေသော အခြားအရာများကို ရှောင်ခြင်း။

• နောက်ကြောင်းပြန်ခံစားချက်များ (မကြာခဏအာားဖြင့် ဖြစ်ရပ်နှင့်ဆက်စပ်နေသော အနံ့ သို့မဟုတ် အသံများကြောင့် ပြန်ခံစားရခြင်း)။

• တစ်ခါတစ်ရံ အိပ်မက်ဆိုးများဆီ ဦးတည်သော အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသည့် အတွေးများ ထပ်တလဲလဲတွေးတောမိခြင်း။

• အိပ်စက်ရခက်ခဲသကဲ့သို့ စိတ်သက်သက်သာသာနေရန်ခက်ခဲခြင်း။

• စိုးရိမ်လွန်ခြင်း၊ ကြောက်စိတ်မွှန်ခြင်း၊ အထိတ်တလန့်ဖြစ်ခြင်းနှင့် မလုံခြုံမှုကို ခံစားရခြင်း။

• ခေါင်းကိုက်ခြင်းနှင့်/သို့မဟုတ် ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ခြင်း။

• အစာခြေပြဿနာများ။

• ထီးတည်းနေလိုသောဆန္ဒနှင့်/သို့မဟုတ် အထီးကျန်မည်ကိုကြောက်ရွံ့ခြင်း။

• စိတ်ခံစားချက်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ပေါက်ကွဲလွယ်ခြင်း (ဒေါသနှင့် ဝမ်းနည်းမှု အပါအဝင်)။

• အပြစ်တင်ခြင်း၊ အပြစ်ရှိသလိုခံစားရခြင်း၊ ဆုံးရှုံးခြင်း၊ ဝမ်းနည်းခြင်း စသည့် ခံစားချက်များ။

• ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း။

• အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်းကင်းမဲ့ပြီး မှတ်ဉာဏ်အားနည်းခြင်း။

လူအများစုသည် ထိတ်လန့်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဤတုံ့ပြန်မှုအချို့ကို တွေ့ကြုံခံစားရသော်လည်း အများစုမှာ မိတ်ဆွေများ၊ မိသားစုနှင့် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များ၏ ပံ့ပိုးမှုဖြင့် သဘာဝအလျောက် ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာမည်ဖြစ်သည်။

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ရှေးဦးသူနာပြုစုပေးခြင်း

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ရှေးဦးသူနာပြုစုခြင်း (PFA) ဆိုသည်မှာ အရေးကြီးသော အဖြစ်အပျက် သို့မဟုတ် အကျပ်အတည်းတစ်ခု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ချက်ချင်းအားဖြင့် မည်သို့သော အသက်အရွယ် သို့မဟုတ် နောက်ခံရှိသူကိုမဆို ကူညီမှုပေးရန်အတွက် အထောက်အထား အခြေပြုထားသည့် ချဉ်းကပ်နည်း တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကနဦးစိတ်သောကများကို လျှော့ချနိုင်ပြီး ရေတိုနှင့် ရေရှည် ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်သည့် အပြုအမူများကို ပျိုးထောင်ကာ PTSD ဖြစ်ပွားမှုကို လျော့ကျစေနိုင်ပါသည်။

PFA မပေးမီ အရေးကြီးသည်မှာ-

• သင့်ကိုယ်ပိုင်အရင်းအမြစ်များနှင့် သင့်အတွက်ရရှိနိုင်သော ပံ့ပိုးမှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်။

• (အထူးသဖြင့် ပြဿနာသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရဖြစ်ပါက သို့မဟုတ် ထိရှလွယ်ပါက) သင်က အစပျိုးသကဲ့သို့ဖြစ်နိုင်သည်ကို သတိထားပါ၊ ပြီးလျှင် ၎င်းကို သင်မည်ကဲ့သို့ စီမံခန့်ခွဲမည်ကို စဉ်းစားပါ။

• စာနာစိတ်လျော့ပါးခြင်း၊ သွယ်ဝိုက်ခံစားရသည့် စိတ်ဒဏ်ရာ၊ ဆက်တိုက်ပင်ပန်းမှုကြောင့် စိတ်အားလူအား ချုံးချုံးကျခြင်း သဘောတရားများအပြင် ၎င်းတို့ကိုလျော့ပါးစေသော နည်းလမ်းများနှင့် မိမိကိုယ်တိုင် ရင်းနှီးအောင်လုပ်ထားပါ။

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ရှေးဦးသူနာပြုစုခြင်းကို အဆင့်သုံးဆင့်ဖြင့် ပံ့ပိုးသင့်သည်- ကြည့်ပါ၊ နားထောင်ပါ၊ ချိတ်ဆက်ပါ-

စိတ်ထိခိုက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်း

ပြင်းထန်သော အဖြစ်အပျက် သို့မဟုတ် အကျပ်အတည်းတစ်ခု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအတွင်းနှင့် သီတင်းပတ်များအတွင်း ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသူများအား ရိုးရှင်းလွယ်ကူသည့် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်မှု လမ်းညွှန်ချက်များကို လုပ်ဆောင်ရန် တိုက်တွန်းပါ-

1. ဖြစ်နိုင်ပါက ညဘက် အချိန်မှန်မှန် အိပ်စက်ပြီး ကောင်းမွန်သော အိပ်ရာအနေအထားဖြစ်အောင် ပြင်ဆင်ခြင်းအပါအဝင် အိပ်ရေးဝဝအိပ်စက်ပါ။

2. အစာပုံမှန်စားပြီး ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွှတ်မျှတအောင် စားပါ။

3. လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် အားကစားလုပ်ခြင်းတို့ကို ပုံမှန်လုပ်ဆောင်ပါ။

4. ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နာမကျန်းမှု သို့မဟုတ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာကို ကုသပါ။ ကုစားရန်အတွက် သင့်ကိုယ်သင် အချိန်ပေးပါ။

5. နေ့စဉ်မိမိကိုယ်ကို ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ဆင်ခြင်သုံးသပ်တတ်သော အလေ့အကျင့်ကို ဆောင်ရွက်ပါ။

6. စိတ်ဖိစီးမှု သို့မဟုတ် စိတ်ဒဏ်ရာကို ကုစားသည့်နည်းလမ်းအဖြစ် မူးယစ်ဆေး သို့မဟုတ် အရက်သေစာ မသုံးစွဲပါနှင့်။

7. သင့်ကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်သော မိတ်ဆွေများ၊ မိသားစု၊ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များ၊ ရပ်ရွာအဖွဲ့ဝင်များနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းထားပါ။

8. သင်၏ကျန်းမာရေးနှင့် သာယာဝပြောရေးအတွက် အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်စေနိုင်သော စိတ်ဖိစီးစေနိုင်သည့်အရာများကို သိရှိနားလည်ထားပြီး စိတ်ဖိစီးမှု အရိပ်အယောင်များနှင့် ရောဂါလက္ခဏာများကို နားလည်သဘောပေါက်အောင် သင်ကိုယ်တိုင် လေ့လာသင်ယူပါ။

အပိုဆောင်း မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်မှု လမ်းညွှန်ချက်နှင့် သာယာဝပြောရေး အစီအစဉ် ပုံစံနမူနာတို့ကို Open Briefing မှ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်သူများအတွက် ဘက်စုံလုံခြုံရေးကျင့်ဝတ်တွင် ရရှိနိုင်ပါသည်-

မသက်ဆိုင်ကြောင်းရှင်းလင်းချက်။ တရားဥပဒေက ခွင့်ပြုထားသော အခွင့်အာဏာ အပြည့်အဝအရ ဤရင်းမြစ်အား အသုံးပြုခြင်း သို့မဟုတ် အလွဲသုံးစားပြုခြင်းတစ်ခုခု၏ အကျိုးဆက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် မည့်သည့်ဆုံးရှုံးမှု၊ ပျက်စီးမှု သို့မဟုတ် အဆင်မပြေမှုအတွက်မဆို Open Briefing တွင် တာဝန်မရှိပါကြောင်း ရှင်းလင်းအပ်ပါသည်။